استعمال روزانه ۱۵ میلیارد نخ سیگار در جهان؛ تجارتی سود آور اما سیاه به نام دخانیات

روزانه نزدیک به 15 میلیارد نخ سیگار در جهان استعمال می شود؛ به طور تقریبی هر ساعت، حدود 60 میلیون نخ سیگار در اقصی نقاط جهان دود می شود.

به گزارش روابط عمومی جهاد دانشگاهی علوم پزشکی شهید بهشتی، حمیدرضا شهباز پور، مسوول فنی مرکز سلامت روان رویین جهاد دانشگاهی علوم پزشکی شهید بهشتی در گفتگو با خبرنگار سیناپرس گفت: روزانه قریب به 15 میلیارد نخ سیگار در جهان استعمال می شود و به تعبیری می توان گفت در هر ساعت، حدود 60 میلیون نخ سیگار در اقصی نقاط جهان دود می شود.

وی افزود: فراگیری مصرف سیگار در جهان به میزانی است که در سال 2011، بعد از تجارت نفت و سلاح، پرسود ترین تجارت به اصطلاح سود آور اقتصادی مشمول عرضه و توزیع دخانیات محسوب می شود.

وی به سرانه مصرف سیگار در ایران و جهان اشاره کرد و اظهارداشت: اکنون یونان در رتبه نخست و ایران در جایگاه 67 مصرف سیگار قرار دارد.

وی عنوان کرد: قریب به 45 درصد از سیگار مصرفی کشور از مسیرها و کانال های قاچاق وارد می شود و به تعبیری از مجموع دخانیاتی که به صورت روزانه در ایران استعمال می شود، تنها 55 درصد به صورت قانونی وارد و توزیع و مابقی آن مشمول کالاها و محصولات دخانی غیر قانونی می شود.

وی ادامه داد: به عنوان مثال ارزش ریالی مصرف سیگار در سال 92، به رقمی بالغ بر 8 هزار و 300 میلیارد تومان تخمین زده شد که با احتساب هزینه کرد 30 هزار میلیارد تومانی برای درمان عوارض و بیماری های ناشی از استعمال دخانیات در کشور به اعداد و ارقام سرسام آوری دست می یابیم که نشان از حجم و عمق تهدیدات و مخاطرات ناشی از این مواد دخانی است.

به گفته شهباز پور، طبق برآوردها، سالانه 11 هزار نفر در ایران بر اثر استعمال مواد دخانی فوت می کنند؛ بر اساس آمار و ارقام منتشر شده در رسانه ها، تنها در سال 90 و 91 ، قریب به 7 هزار میلیارد تومان صرف درمان سرطان های ناشی از استعمال دخانیات شده است.

وی تصریح کرد: البته بدون تردید افزایش قیمت در کاهش مصرف دخانیات بی تاثیر نخواهد بود اما ضریب اثر گذاری این روش ها بسیار محدود و اندک است زیرا در حال حاضر با یک نگاه اجمالی یا مطالعه میدانی به روشنی به این و اقعیت تلخ پی می بریم که بسیاری از استعمال کنندگان مواد دخانی، سیگار را جز لاینفک از سبد خرید روزانه و هفتگی خویش می پندارند و از پرداخت هزینه های آن نیز ابایی ندارند.

دامی که سودجویان برای جوانان پهن کرده اند

امروزه بازار فروش محصولات دخانی جوانان و نوجوانان را به دام انداخته و نیمی از مصرف کنندگان این محصولات در نهایت به کام مرگ می روند.

مسوول فنی مرکز سلامت روان رویین جهاد دانشگاهی علوم پزشکی شهید بهشتی به علل گرایش جوانان به مصرف دخانیات اشاره کرد و گفت: اکنون دلایل فردی، تاثیر پذیری ازگروه همسالان، علل خانوادگی، دانشگاه، محیط و اجتماع، بلوغ، فرآیند جدایی از والدین و کسب آزادی، ستایش خود و خود پسندی، آثار فیلم ها، احساس آسیب پذیری و کسب مهارت های بزرگسالان از جمله علل گرایش جوانان به مصرف دخانیات محسوب می شود.

وی افزود: در این بین تاثیر پذیری از گروه های هم سن و سالان نقش مهمی در گرایش جوانان به مواد دخانی دارد. اغلب جوانان برای مصرف دخانیات، تحت تاثیر همسالان خود قرار می گیرند زیرا می خواهند متناسب با دوستان شان باشند و احساس تنهایی نکنند. آنها نمی خواهند از گروه رانده شوند به همین دلیل تلاش می کنند، هویت خود را پیدا کنند؛ متاسفانه آنها به قدر کافی بالغ نیستند که بتوانند خوب و بد را تشخیص دهند.

شهبازپور یادآور شد: رویایی با مشکلات، تنظیم قوانین، تنظیم حد و مرز، برخورد فعالانه با مشکلات نوجوانان، کمک به نوجوانان در ارزیابی هر نوع دوستی، انجام رفتار مناسب ( درگیری نداشتن و عدم ناسازگاری اقدامات نوجوانان)، یادگیری تمایز بین رفتارهای مناسب و نامناسب، نه گفتن مودبانه، ایستادگی در برابر میل به نصیحت، امتناع کردن از قرار گرفتن در وضعیت خطر ( نگران بودن نسبت به تفکر دیگران)، از جمله اقداماتی است که باید والدین هنگام مواجه با این مشکل به آن توجه ویژه ای کنند.

وی بیان کرد: والدین همچنین باید به تغییرات هیجانی رفتار، تغییرات جسمانی (مانند زرد شدن غیر طبیعی دندان ها یا بوی بد دهان) فرزندان نوجوان و جوان شان، روابط آنها با دوستان و آشنایان، کاهش علایق آنها نسبت به کار، درس و تفریحات توجه ویژه ای کنند و فرصت های تفریح و فعالیت های سالم آنها را افزایش دهند.

به گفته وی، ممنوعیت کامل تبلیغات در تمام اشکال چه به طور مستقیم و چه غیر مستقیم در حفاظت از جوانان و جلوگیری از اولین تجربه سیگارکشیدن آنان بسیار موثر خواهد بود .

وی تاکید کرد: اگر در مورد مصرف مواد دخانی در نوجوانان و جوانان برنامه ای جامع و مدون نداشته باشیم به زودی شاهد گرفتار شدن طیف وسیعی از این گروه خواهیم بود که هم خود و هم خانواده هایشان را گرفتار خواهند کرد و ضرر جبران ناپذیری در مورد نیروی انسانی و از بین رفتن منابع کشور خواهیم داشت.

بازار گرمی سیگارهای الکترونیکی

این روزها بازار سودجویان سیگارهای الکترونیکی نیز به بهانه روشی مناسب برای ترک سیگار گرم شده است. این در حالی است که برخلاف ادعای این افراد هنوز هیچ مدرک معتبری مبنی بر تاثیرگذاری مثبت این سیگارها برای ترک افراد سیگاری از سوی سازمان بهداشت جهانی اعلام نشده است.

شهبارپور در این خصوص نیز به سیناپرس گفت: برخلاف آنچه برخی فروشگاه ها تبلیغ می کنند، استفاده از سیگارهای الکترونیکی روشی مناسب برای ترک سیگار نیست. سازمان بهداشت جهانی هم هیچ مدرک معتبری برای تایید کیفیت محصولات و تاثیرگذاری سیگارهای الکترونیکی را ندارد.

وی افزود: سازمان بهداشت جهانی در همین خصوص از تمامی فروشگاه ها و شرکت های تولید سیگار درخواست کرده تا هر چه سریع تر تمامی تبلیغات مربوط به سیگارهای الکترونیکی را از روی وب سایت های خود حذف کنند.

وی درباره مشخصات و کارایی این نوع سیگارها اظهارداشت: سیگارهای الکترونیکی از فولادهای مقاوم در برابر خوردگی و زنگ زدگی ساخته شده و دارای محفظه ای برای ذخیره نیکوتین مایع در غلظت های مختلف هستند. این سیگار با باتری های قابل شارژ کار می کنند و دقیقا شبیه سیگارهای معمولی هستند؛ این سیگار الکترونیکی که کراون ۷ (۷ Crown) نام دارد، شبیه به خودکار بوده و و از یک باتری، یک دستگاه بخار ساز، ماده معطر و ماده گلیکول پروپیلن تشکیل شده است.

وی اظهار داشت: یک شرکت چینی، سازنده این سیگارهای الکترونیکی است؛ این نوع سیگارها سال ۲۰۰۴ در چین تولید شده اند و هم اکنون در چین و کشورهای برزیل، کانادا، فنلاند، سرزمین های اشغالی، لبنان، هلند، سوئد، ترکیه و انگلیس به فروش می رسند. بر اساس ادعای سازندگان آن، سیگار الکترونیکی دارای حداقل میزان نیکوتین و بدون مواد سمی سرطان زا بوده و دود آن از بخار آب تولید می شود.

وی خاطرنشان کرد: مصرف کنندگان سیگارهای الکترونیکی نیازی به روشن کردن آن ندارند. فقط کافی است آنها بر این سیگارها پک بزنند. این سیگار دودی را تولید نمی کند و در عوض، غباری داغ و صاف را تولید می کند که این غبار توسط شش ها جذب می شود.

توصیه هایی مفید برای مقابله با وسوسه سیگار کشیدن

مسوول فنی مرکز سلامت روان رویین جهاد دانشگاهی علوم پزشکی شهید بهشتی برای مقابله با وسوسه های سیگار کشیدن توصیه هایی مفید ارایه داد و به سیناپرس گفت: یکی از راهکاری مفید برای مقابله با وسوسه سیگار کشیدن، کسب مهارت های زندگی است؛ افراد سیگاری باید مهارت های مقابله با استرس، خشم، مهارت های ارتباط و سازگاری با دیگران، دوست یابی، اظهار وجود و ارتباط موثر سالم، حل کردن مسایل و مشکلات و "نه" گفتن را بیاموزند و به کار بندند.

وی ادامه داد: شرکت در فعالیت های اجتماعی و تشکیل گروه های مقابله با دخانیات در محله، دانشگاه یا هر مکانی که تجمع جوانان وجود دارد و همچنین انجام تبلیغات در این زمینه، مشارکت در گروه های حافظ محیط زیست، مبارزه با آلودگی هوا، جمعیت های امدادی و... نیز می توانند کمک بسیار زیادی به افراد سیگاری برای کاهش مصرف دخانیات داشته باشد.

شهبازپور در پایان گفت: انجام فعالیت های جایگزین مانند ورزش، فراگیری مهارت های فنی وحرفه ای، اشتغال به صنایع کوچک و سرگرمی های فکری، تفریح ها و ... نیز می تواند باعث ایجاد یک نیروی مولد در فرد سیگاری شود.