وبینار تخصصی معیشت سالمندان در دوره شیوع کرونا برگزار شد

به گزارش روابط عمومی جهاد دانشگاهی علوم پزشکی شهید بهشتی، دکتر محمد رضا اسدی - نائب رییس انجمن علمی کار درمانی- در این وبینار در خصوص "تأثیر کرونا بر کیفیت و کمیت خدمات قابل ‌ارائه به سالمندان"،  با اشاره به نقش سازمان بهزیستی در این زمینه، اظهار کرد:‌ بهزیستی در سه بخش خدمات‌دهی شبانه‌روزی، روزانه و مراقبت در منزل تقریبا به 30هزار سالمند بالای 60 سال به دو صورت مراکز سالمندان و خانه‌های سالمندان ارائه خدمت می‌‌کند.

عضو هیات مدیره مجمع انجمن‌های علمی گروه پزشکی کشور با اشاره به ضرر اقتصادی این مراکز با شروع بحران کرونا، عنوان کرد:‌ ارایه خدمت به افراد دارای معلولیت همیشه با بحران مواجه بوده و همواره نیازمند حمایت تمام و کمال دولت است،  گرچه یارانه نیز کفاف هزینه تمام‌شده این گروه را نمی‌دهد.

وی با بیان اینکه بحران کرونا تیر خلاصی به بحران‌های اقتصادی کشورهایی مانند کشور ما محسوب می‌شود،‌ گفت: در این میان به خصوص بنگاه‌های اقتصادی ارایه دهنده خدمت بسیار متضرر شدند، به عنوان نمونه مراکز شبانه‌روزی در زمینه تامین مایحتاج خوراک، پوشاک، بهداشتی و نگهداشت و همچنین دستمزد مراقبین به عنوان یکی از سخت‌ترین مشاغل، دچار مشکل شدند.  

نائب رییس انجمن علمی کار درمانی با اشاره به خستگی مفرط مراقبین سالمندان در مراکز نگهداری از این عزیزان طی دوره کرونا، عنوان کرد:‌ رعایت اصول بهداشتی و پیشگیری طی این دوره مانند استفاده مکرر از وسایل بهداشتی و پوشش‌های حفاظتی شرایط کار را برای مراقبین دشوار کرده، همچنین برخی ساختمان‌ها شرایط استانداردی برای تهویه مناسب هوا نداشته که این مساله نیز مشکلات را دوچندان کرده است.

اسدی کاهش مشکلات و تداوم فعالیت سازمان‌ها و مراکز ارایه کننده خدمت به سالمندان را مستلزم عزم و اراده ملی و تداوم کمک‌های مستمر و منظم دولتی و سازمان‌های خیریه عنوان کرد و گفت:‌ بحران کرونا شرایط کار را برای شاغلین این حوزه یعنی مراقبین سالمند، معلول یاران و مادر یاران دشوار کرده، به گونه‌ای که با وجود خدمت صادقانه و خالصانه اکثر این افراد، اثرات و تبعات ناشی از بحران کرونا گاها خواسته و یا ناخواسته به معضل "سالمند آزاری" منجر شده ‌است.

وی با بیان اینکه 10.5 درصد جمعیت کشور را افراد بالای 60 سال تشکیل می‌دهند، گفت:‌ در 20 سال آینده 25 درصد جمعیت کشور بالای 60 سال و 25 درصد زیر 18 سال خواهد بود، به عبارتی 50 درصد جامعه باید برای رفاه 50 درصد دیگر فعالیت کنند که اگر برای این مساله از امروز برنامه ریزی نکنیم در آینده  وقت کم می‌آوریم.

دکتر اسدی با اشاره به معضلات "سند ملی سالمندی" که سال گذشته رونمایی شد، اظهار کرد:‌ در حال حاضر ما تعداد زیادی سالمند تنها در منزل داریم که حتی قبل از بحران کرونا نیز با معضلاتی همچون قرار گرفتن در دام تبهکاران بالقوه روبرو بودند که این مساله در شرایط بحران تشدید شده، همچنین سالمندان و خانواده‌ها باید در خصوص مراکز بدون مجوز قانونی ارائه خدمات پرستاری و پزشکی نیز برای پیشگیری از سوءاستفاده و اقدامات تبهکارانه هوشیار باشند، لذا حل این معضل توجه بیشتر خانواده‌ها و ارگان‌های مسئول را می‌طلبد.

رییس انجمن علمی کار درمانی با اشاره به وجود مصادیق بسیار واضح "سالمند آزاری" در کشور، عنوان کرد:‌ این معضل  در بحران کرونا بسیار تشدید شده، به عنوان نمونه تنها گذاشتن سالمندان بزرگ‌ترین مصداق سالمند آزاری است که مدت ‌زمان آن با شیوع کرونا بیشتر شده، همچنین دسترسی به خدمات درمانی و بهداشتی سالمندان، خرید مایحتاج و دارو و همچنین دیدار با خانواده و عزیزان با شیوع کرونا بسیار کمتر شده که همه به نوعی جزو مصداق‌های سالمند آزاری است.

دکتر اسدی در خاتمه با اشاره به برخی راهکارها و گام‌های موثر برای کاهش آسیب سالمندان، اظهار کرد:‌ برنامه‌ریزی برای افزایش ارتباطات سالمندان با افراد قابل اعتماد با رعایت پروتکل‌های بهداشتی، تقسیم کار بین اعضای فامیل برای افزایش تماس‌های تلفنی و تصویری با سالمندان و یا حتی ارتباط حضوری با رعایت تمام ملاحظات این بیماری برخی از این راهکارهاست؛ چراکه خسارات و تبعات عاطفی ناشی از این قطع ارتباطات جبران‌ناپذیر است.

دکتر میثم موسائی رییس انجمن علمی اقتصاد اسلامی ایران در وبینار تخصصی معیشت سالمندان ‌در دوره شیوع کرونا که توسط معاونت پژوهشی جهاد دانشگاهی علوم پزشکی شهید بهشتی برگزار شد، با بررسی  بحران اقتصادی ناشی از کرونا و تأثیر آن بر زندگی سالمندان، گفت:‌در این میان باید بررسی شود که چه راهی برای کاهش آسیب‌ها و پیامدهای زیان‌بار ناشی از آن بر زندگی سالمندان وجود دارد؟  دولت‌ها در این میان چه وظایفی دارند و از نهادهای مردم‌نهاد و حتی خود سالمندان چه‌کاری ساخته است؟

این استاد دانشگاه تهران که با موضوع "بررسی بحران اقتصادی ناشی از شیوع کرونا و معیشت سالمندان"، صحبت می‌کرد، بیان داشت:‌ بحران کرونا تقریباً 188 کشور را درگیر و همه ابعاد  زندگی بشر را تحت تأثیر قرار داده، همچنین اقتصاد جهانی را با یک رکود و در برخی کشورها  به یک بحران بی‌سابقه مواجه ساخته؛ میلیون‌ها نفر را  بیکار و هزاران کسب کار کوچک و بزرگ را به تعطیلی کشانده است.

وی ادامه داد: بحران کرونا علاوه بر ابعاد اقتصادی، مناسبات اجتماعی را نیز با اختلال اساسی مواجه کرده، به گونه‌ای که افزایش بیکاری، خانه‌نشینی، کاهش روابط اجتماعی، تعطیلی مدارس، سینماها، رستوران‌ها و ... همگی دچار کسادی شدید و تعطیلی شده و در یک ‌کلام، اقتصاد جهانی کوچک‌تر از قبل شده، البته این تبعات تنها  بخش کوچکی از آثار این ویروس ناخوانده است.

موسائی با تاکید بر اینکه بحران کرونا تنها مربوط  به‌ سلامتی نبوده و از منظر اقتصادی از جهات بسیاری با بحران‌های قبلی تفاوت دارد، اظهار کرد:‌ از 80 سال پیش به این‌طرف تمامی بحران‌ها نیازمند دخالت دولت‌ها بوده و در همه آن‌ها دولت ها وارد عمل شده اند، ولی بحران اقتصادی ناشی از کووید ۱۹ یک تفاوت اساسی دارد؛ در بحران‌های قبلی یا بحران از طرف تقاضا بوده و یا بحران در طرف عرضه؛ اما بحران فعلی بحرانی است هم در طرف عرضه و هم در طرف تقاضا. به عبارت دیگر این بحران هم کسب و کارها را به تعطیلی و رکود کشانده و هم قدرت خرید مصرف کننگان را به شدت کاهش داده، به هر حال مطالعه آثار این ویروس  یک رکود بی‌سابقه در همه ابعاد اقتصاد بوجود آورده که  نیازمند بررسی بیشتر است.

وی با اشاره به برخی از تبعات اقتصادی بحران کرونا، عنوان کرد:‌ افزایش بیکاری، به عنوان نمونه بیکار شدن حدود 25 میلیون نفر در ماه اول همه‌گیر شدن این ویروس در امریکا و کاهش قابل توجه تولیدات در سطح جهان برخی از آنهاست به گونه‌ای که آمریکا در 4 ماه اول با چیزی حدودی 6 درصد  کاهش تولیدات روبرو شد و در کشور ما نیز علیرغم منفی بودن رشد اقتصادی به خاطر تحریم‌ها، این رشد منفی در بحران کرونا عمیق‌تر شده و بین سه تا 7 درصد شده و قطعا رشد اقتصادی در سال 1399 نیز منفی خواهد بود.

به عبارت دیگر کوچک شدن اقتصاد در اکثر نقاط دنیا کم‌وبیش اتفاق افتاده، در برخی کشورهای اروپایی تا 15 درصد اقتصادشان کوچک‌شده، همچنین حجم تجارت جهانی در پیش‌بینی‌ها حدود 32 درصد کاهش داشته که این عمق تأثیرگذاری ویروس را نشان می‌دهد.

این استاد دانشگاه ادامه داد:‌ پیش‌بینی مجامع بین‌المللی و همین‌طور اقتصاد دانان مستقل این بوده که در سال میلادی جاری رشد اقتصاد که قرار بود قبل از کرونا سه درصد باشد الآن به منهای 5 درصد کاهش پیدا کرده، یعنی GDP چیزی حدود 8 درصد کمتر از سال قبل شده و می‌شود، در این میان ضرر و زیان اقتصاد جهانی چیزی حدود 9 تریلیون دلار برآورد شده که تبعات آن می‌تواند رشد فقر و نابرابری و افزایش احتمال درگیری‌های داخلی از یک طرف و خطر افزایش جنگ‌ در مناطقی مانند خاورمیانه از طرف دیگر را در بر داشته باشد.

به گفته دکتر موسائی، برخی منابع در ایران میزان منفی بودن جی دی پی را  بسیار بیشتر یعنی چیزی بین 7 تا 11 درصد پیش‌بینی کرده‌اند، البته تا پایان سال همه اعداد احتمالی است ولی تأثیر آن را بر اقتصاد و زندگی افراد کاملا محسوس است.

بر اساس مطالعات مجلس، طی سال جاری در ایران چیزی حدود 2.8 میلیون شغل از دست می‌رود و علت آن هم این است که طبقات پایین درآمدی در بخش‌های غیررسمی،  بالای 70 یا 80 درصد بیکارشدگان از هیچ حمایتی برخوردار نیستند و این موضوع بر زندگی سالمندان به دلیل ویژگی‌هایی که دارند آسیب بیشتری وارد می‌کند.

وی با اشاره به صحبت متخصصان و رسانه‌ها در خصوص احتمال ابتلای بالاتر سالمندان به کووید 19 نسبت به کودکان و جوانان، تصریح کرد:‌ این مساله درواقع وضعیت سالمندان را از نظراجتماعی و روحی با مشکل مواجه می کند، اکثر سالمندان نسبت به سایر گروه‌ها بیماری‌های زمینه‌ای بیشتری دارند و  تقریبا اکثر بیمارانی که جان خود را از دست دادند بیماری زمینه‌ای دارند.

این عضو هیات علمی دانشگاه با اشاره به وضعیت اقتصادی سالمندان، گفت:‌ سالمندان چند دسته‌اند، برخی درآمد ثابت و مستمری داشته ولی در دوران کرونا با افزایش هزینه‌های درمانی، خرید ماسک و مواد ضدعفونی و سایر هزینه‌ها مواجه شده‌اند و از طرفی به دلیل آثار انزوا و قرنطینه ممکن است با بیماری‌هایی همچون افسردگی و یا بیماری قند مواجه ‌شوند که همگی هزینه بر است.

وی با تاکید بر ضرورت حضور سالمندان در جامعه، عنوان کرد:  بحران کرونا باعث شده که ایفای نقش سالمندان به حداقل خود کاهش پیدا کرده که این موضوع می‌تواند ارتباطات اجتماعی سالمندان را دچار خدشه کرده و به افسردگی این قشر دامن بزند. متأسفانه سالمندان  در شرایط کرونا، حمایت اطرافیان را نیز از دست می‌دهند که این مساله نیز انزوای آنان را تشدید می‌کند.

وی معضل بعدی را کاهش ارایه خدمات از سوی صندوق‌های بازنشستگی و بیمه مطرح کرد و گفت:‌از طرف دیگر طی این دوره با کاهش فعالیت جسمی، سالمندان مستعد انواع دردها و بیماری‌ها می‌شوند که با توجه به جمعیت بالای سالمندان کشور باید هرچه سریعتر برای حل این معضل راهکار مناسبی اندیشیده شود.

دکتر موسایی با برشمردن برخی راهکارها برای کاهش مشکلات سالمندان در بحران کرونا، عنوان کرد:‌ افزایش حمایت معیشتی سالمندان اولویت اول بوده که با هیچ‌چیزی قابل جبران نیست، باید سالمندان بخصوص سالمندان فاقد درآمد ثابت حمایت شوند، یعنی تزریق پول برای افزایش سطح تقاضا و حفظ حیات و بقای مردم، بخصوص اقشار آسیب‌پذیر. آموزش سالمندان برای تسهیل اداره معیشت و یا آگاه‌سازی آنان برای بهره‌مندی از ترکیب کالاو خدمات مناسب با کمترین هزینه، نوع تغذیه، نوع ورزش و همچنین آموزش سالمندان برای استفاده بهینه از فضای مجازی از دیگر راهکارهاست.

به گفته وی، تقویت فعالیت سازمان‌های خیریه و ایجاد هماهنگی بین ارگان‌های حمایتی همچون بهزیستی، شهرداری و وزارت رفاه از دیگر راهکارهاست که متأسفانه در کشور ما علی‌رغم تعهد این مراکز و علی‌رغم اختصاص هزاران میلیارد برای حمایت از طبقات آسیب‌‌پذیر و نیازمند حمایت، متأسفانه روز به روز با گسترش فقر و بی‌اثر بودن این سیاست‌ها روبه‌رو هستیم.

وی با تاکید بر ضرورت توجه و حمایت از سالمندانی که تنها زندگی می‌کنند، گفت: باید به جنبه‌های اجتماعی و اقتصادی این گروه توجه بیشتری شود که نقش دولت در این راستا پر رنگ‌تر است، لذا تجدید نظر اساسی در نقش دولت در این حوزه ضروری است. همچنین مردم و اطرافیان نیز نباید این گروه از سالمندان را رها کرده و باید مرتبا از طریق شبکه‌های اجتماعی، تلفن و سایر وسایل ارتباطی با سالمندان در تماس باشند و این تعاملات اجتماعی را حفظ کنند؛ به‌‌گونه‌ای که بعد از اتمام بحران بتوانند به وضعیت قبل از کرونا برگردند.

دکتر موسایی در خاتمه با تاکید بر ضرورت تجدیدنظر در نقش دولت‌ها در اقتصاد و برنامه‌های اجتماعی، عنوان کرد:‌ باید بدانیم که بدون اولویت دادن به منافع جمعی نمی‌توانیم از این بحران عبور کنیم و بازار و بخش خصوصی نمی تواند بدون دخالت هدفمند دولت به حل این بحران کمک کند.