نظام مطلوب بهداشتی و درمانی چگونه است؟

دکتر فریدون عزیزی در گفت‌وگو با ایسنای جهاد دانشگاهی علوم پزشکی شهید بهشتی، اصلاح این روند و توزیع عادلانه نیروهای تخصصی و فوق تخصصی پزشکی را مستلزم استقرار یک نظام صحیح سلامت در کشور دانست و عنوان کرد: این مساله برای تمام رشته‌های پزشکی صادق است و راهکار حل آن، اعمال قانون و نظارت بیشتر مسئولین وزارت بهداشت بر این روند است. البته زمانی برای حل این مشکل افراد بومی در رشته‌های مختلف پزشکی پذیرش شدند که متاسفانه این راهکار هم اثربخش نبود.

وی با بیان اینکه مسئولیت توزیع نیروی انسانی پزشکی برعهده وزارت بهداشت است، ادامه داد: اغلب نیروهای تخصصی و فوق تخصصی چند سال اول فعالیت خود را در تهران مانده و چون به صورت رسمی فعالیت نمی‌کنند، نظارت بر عملکرد آن‌ها از سوی مسئولین وزارت بهداشت مشکل است. این دسته از افراد به دلیل خلاء موجود در سیستم سلامت در نهایت نیز راهی برای ماندن دائم در تهران پیدا می‌کنند.

وی با بیان اینکه توزیع عادلانه نیروهای پزشکی در اغلب کشورها مساله‌ساز است، گفت: یکسان نبودن وضعیت اقتصادی، امکانات و تسهیلات زندگی در نقاط مختلف کشور از دلایل اصلی این مساله است؛ چراکه همه افراد برای زندگی بهتر و استفاده بیشتر از امکانات و تسهیلات و همچنین تربیت مناسب‌تر فرزندان خود ترجیح می‌دهند در شهرهای بزرگ خدمت کنند. بنابراین یکی از راهکارهای ترغیب نیروها به خدمت در نقاط مورد نیاز، فراهم کردن امکانات و تسهیلات زندگی به صورت تقریبا یکسان در شهرهای مختلف کشور بوده که تحقق آن کمی مشکل است.

رییس پژوهشکده غدد درون‌ریز و متابولیسم دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی ادامه داد: کشورهایی که این شرایط را برای شهرهای خود فراهم کرده‌اند، کمتر با این معضل روبرو هستند، البته تجمع در شهرهای بزرگ در همه کشورها وجود دارد ولی به اندازه کشور ما نیست.

عزیزی با اشاره به رشد جمعیت کشور و حرکت به سمت جمعیت میانسالی و سالخوردگی و در نتیجه نیاز شدید کشور به تربیت نیروهای تخصصی و فوق تخصصی، عنوان کرد: چندین سال پیش براساس برآورد انجمن غدد، نزدیک به 800 تا 1000 متخصص غدد در سراسر کشور مورد نیاز بود که مسلما تربیت این افراد به عنوان نیروی فوق تخصص غدد، کار ساده‌ای نیست؛ چراکه برای تربیت نیروی تخصصی به سازمان‌ها و دپارتمان‌هایی نیاز داریم که از نظر آموزشی، پژوهشی، مراقبت بیماران و داشتن امکاناتی مانند MRI و غیره در حد قابل قبولی باشند.

وی با بیان اینکه خوشبختانه امروز در هشت دانشگاه کشور دوره فوق تخصص غدد برگزار می‌شود، افزود: در10 سال اول راه‌اندازی دوره غدد، سالانه پنج فوق تخصص غدد تربیت می‌شد ولی از سال 74 با فارغ‌التحصیل شدن اولین گروه از دانشجویان، این دوره در سایر دانشگاه‌ها و شهرها نیز راه‌اندازی شد.

این استاد پیشکسوت دانشگاه با بیان این که در هر دوره و در هر دانشگاه تنها می‌توان 2 تا 3 نیروی فوق تخصص غدد تربیت کرد، گفت: برای تربیت نیروی بیشتر باید امکانات و شرایط لازم در دانشگاه‌ها فراهم شود.

وی با بیان اینکه نیاز به نیروی تخصصی غدد در سایر شهرهای کشور با تربیت کارشناس مرتفع نمی‌شود، افزود: نیاز به نیروی تخصصی مانند نیازهای اولیه پزشکی نیست که بتوان با تربیت کارشناس آن را مرتفع کرد، بلکه فعالیت تخصصی در حوزه غدد مانند سایر رشته‌های فوق تخصصی نیازمند گذراندن دوره پزشکی عمومی و دوره تخصصی داخلی برای آشنایی با تمام ارگان‌های داخلی بدن و در نهایت گذراندن دوره 2 ساله فوق تخصص است. آموزش مداوم در مورد پزشکان عمومی و متخصص داخلی سال‌ها است که در کشور انجام می‌شود.

وی ادامه داد: با این حال در حد تشخیص و شناسایی بیماری‌های غدد می‌توان با برگزاری کارگاه‌ها و دوره‌های آموزشی برای پزشکان عمومی تا حدودی این نیاز را برطرف کرد. البته در بخش درمان و مراقبت از بیمار تنها می‌توان امور اولیه و معمول را به پزشکان عمومی واگذار کرد، ولی در صورت نیاز به مراقبت‌های بیشتر حتما باید بیمار به پزشک متخصص و فوق تخصص غدد ارجاع داده شود.

عزیزی در توضیح مشکل اصلی در عدم توزیع صحیح نیروهای تخصصی پزشکی گفت: در صورت وجود نظام درست در سیستم سلامت کشور، افراد نمی‌توانستند با در دست داشتن یک دفترچه به متخصصان مختلف داخلی، عمومی، قلب، غدد و غیره مراجعه کنند، این مساله باعث می‌شود که نظامی در سیستم سلامت کشور وجود نداشته باشد و هیچ بیمه‌ای توان پوشش این دفترچه‌ها و تامین بار مالی ناشی از آن را نداشته باشد.

وی ادامه داد: در حال حاضر بیش از 80 هزار پزشک عمومی در کشور داریم که می‌توانند مسئولیت مراقبت اولیه از بیماران را برعهده داشته باشند و کلیه اموری را که انتظار می‌رود مانند پزشک خانواده انجام دهند. به عبارت دیگر در یک نظام سلامت درست باید روندی پیش بینی شود که کلیه پزشکان عمومی چه در بخش دولتی و چه در بخش خصوصی مسئولیت مراقبت اولیه بخشی از جمعیت کشور را بر عهده داشته باشند.

وی ادامه داد: به عبارت دیگر دولت نباید مجددا هزینه ای بابت تربیت پزشک خانواده و یا تحت پوشش قرار دادن پزشکان بخش خصوصی صرف کند، بلکه با در نظر گرفتن جمعیت حدودا 80 میلیونی کشور و حضور حدود 80 هزار پزشک عمومی، هر پزشک باید مسئولیت مراقبت اولیه از جمعیت حدودا 10،000 نفری در کشور را بر عهده داشته باشد. از طرف دیگر تمامی این پزشکان عمومی باید هر شش ماه، اطلاعات پزشکی خود را به روز کرده و از آخرین مطالب پزشکی و سلامتی آگاه شوند، حتی می‌توان برای آنان دوره‌های بازآموزی مجازی برگزار کرد تا بتوانند به صورت غیرحضوری و از طریق اینترنت از مسایل روز پزشکی آگاه شوند.

عزیزی با بیان اینکه پزشکان عمومی باید برای تمامی بیماران تحت پوشش خود پرونده پزشکی و پیگیری تشکیل دهند، گفت: بنابراین سیستم باید به گونه‌ای طراحی شود که افراد در مرحله اول به پزشک عمومی مراجعه کرده و پس از تشکیل پرونده، در صورت نیاز به پزشکان تخصص و فوق تخصص ارجاع داده شوند، در این صورت نیز باید نتیجه اقدامات درمانی مجددا در پرونده پزشک اول درج شود.

این استاد پیشکسوت دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی در خاتمه با تاکید بر لزوم برنامه‌ریزی صحیح برای نظام سلامت کشور، عنوان کرد: اگر این نظام طراحی نشود، نمی‌توان برای هیچ یک از رشته‌های فوق تخصصی و در کل برای حوزه سلامت کشور نیازسنجی، برنامه‌ریزی و پیش‌بینی درستی داشت.

انتهای پیام