تجارب گذشته، چراغ راه اجرای طرح ملی پزشک خانواده

به گزارش دفتر نمایندگی ایسنا در علوم پزشکی شهیدبهشتی،،دکتر علیرضا زالی رئیس دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی و رئیس ستاد اجرایی برنامه پزشکی خانواده و نظام ارجاع دانشگاه و دبیر ستاد هماهنگی استان تهران:  با اشاره به شرایط حاکم و تغییرات نظام سلامت در جامعه، توجه به مولفه‌های داینامیک و تحلیل و ارزیابی تجارب قبل را برای اجرای طرح ملی پزشک خانواده ضروری دانست.

دکتر علیرضا زالی با اشاره به وضعیت حاکم در نظام سلامت باتوجه‌به تغییرات جوامع، تصریح کرد: در طرح ملی پزشک خانواده، اقناع همکاران، مردم و فرهنگ عمومی پیش‌نیاز موفقیت اجرای آن خواهد بود. از طرفی مداخلات بزرگ در عرصه سلامت باید با متانت و دور از شتاب‌زدگی صورت گیرد.

رئیس دانشگاه به‌هنگام‌سازی ماژول‌های موردنیاز حوزه سلامت را برای اجرای این طرح ملی ضروری دانست و اظهار کرد: سالمندی جامعه ایرانی یکی از مهم‌ترین مسائلی است که باید در قالب طرح ملی پزشک خانواده مدنظر قرار گیرد. طبق تعریف اگر هفت درصد جامعه‌ای بالای 65 سال سن داشته باشند، آن جامعه را سالمند می‌نامند. 

دکتر زالی افزود: سالمندی دوران سخت و پررنجی است که می‌توان با ترویج فرهنگ سلامت سالمندی و اقدام برای پیشگیری از ابتلا به بیماری‌ها در نوجوانی همچون داشتن تغذیه سالم و ورزش، دوران سالمندی آسوده‌تری داشت.

وی ادامه داد: سالمندی و سالخوردگی شرایط متفاوتی را به افراد تحمیل می‌کند؛ بنابراین برنامه‌ریزی اجرای طرح ملی پزشک خانواده باید عمیق‌تر، دقیق‌تر و جامع‌تر، در قالب بسته خدماتی متفاوت‌تر از قبل با ساختار بومی ایرانی انجام شود.

دکتر زالی به تغییر در میزان شیوع سندرم متابولیک نیز به‌عنوان دیگر عامل مهم در نظام سلامت اشاره کرد و گفت: افزایش یا کاهش ریسک فاکتورهایی نظیر فشارخون، دیابت و بیماری‌های قلبی و عروقی به سبک زندگی افراد وابسته است و تغییر در آن بسیار زمان‌بر است.

رئیس دانشگاه گفت: 18 درصد جمعیت تهران به فشارخون مبتلا هستند، از طرفی مصرف نمک در ایران 3 تا 7 برابر و مصرف شکر 4.5 برابر سرانه مصرف جهانی است. شناسایی، تغییر در ریسک فاکتورها، توجه به تغذیه و سبک زندگی از اهمیت بالایی برای کنترل شیوع سندرم متابولیک محسوب می‌شود. 

دکتر زالی در ادامه به تأثیر تغییرات آب‌وهوا و وجود پدیده‌های بیولوژیک نظیر آلاینده‌ها بر سلامت مردم نیز اشاره کرد و گفت: مطالعات نشان می‌دهد گرما موجب افزایش میزان افسردگی و خشونت در افراد جامعه به‌ویژه زنان می‌شود.

وی بر اهمیت توجه به تجارب تلخ گذشته در اجرای طرح پزشک خانواده تأکید کرد و گفت: در دوره قبل اجرای این طرح، دو استان اقدام به تجربه‌نگاری کردند، تحلیل و ارزیابی آن تجارب در عملکرد این دوره بسیار مؤثر خواهد بود؛ نگاه عمیق و واکاوانه، مطالعه مقالات و مستندات، ایجاد نظام ارزیابی مبتنی بر شواهد  و آسیب‌شناسی در ادامه مسیر، به اجرای موفق طرح پزشک خانواده کمک می‌کند.

رئیس ستاد اجرایی برنامه پزشکی خانواده و نظام ارجاع دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی با بیان مسائل موجود در حوزه بهداشت، افزود: طرح پزشکی خانواده، طرحی ملی است و باید با همکاری تمامی ارگان‌ها اجرایی شود تا به ثمر نشیند. 

دکتر زالی از اجرای فاز اول این طرح در سه شهرستان فیروزکوه، اسلام‌شهر و شهرقدس در استان تهران خبر داد و گفت: پیش‌بینی می‌شود در فاز اول اجرا بالغ بر 11 میلیون نفر تحت پوشش طرح قرار گیرند که باتوجه‌به فعالیت 2 هزار و 720 مراقب سلامت و 2 هزار و 330 پزشک، با کمبود نیروی انسانی مواجه خواهیم شد.

وی در پایان بر لزوم مراقبت از نظام PHC، هماهنگی با تغییرات داینامیک سلامت‌محور، تعریف بسته خدمتی متفاوت نسبت به قبل، تأمین اعتبارات  و همکاری تمام ارگان‌ها در سطوح ملی تأکید کرد.

در ادامه این سمپوزیوم نازنین بیات، معاون فرهنگی جهاد دانشگاهی علوم پزشکی شهید بهشتی  با اشاره فعالیت‌ها تخصصی این در حوزه سلامت سالمندی اظهار کرد: جهاد دانشگاهی علوم پزشکی شهید بهشتی به پشتوانه تجربیات علمی و عملی  که طی سنوات گذشته با تمرکز بر موضوع سلامت سالمندی و طراحی و اجرای برنامه‌های تخصصی کسب کرده است امروز با نگاهی نوآورانه به دنبال تحقق شعار سازمانی خود با عنوان: سالمندی سالم، فعال و خودمراقب است.

وی در ادامه افزود: در این رویکرد علاوه بر توجه به افرادی که وارد دوره سالمندی شده‌اند گروه مخاطبین 35 سال به بالا نیز موردتوجه قرار داده شده؛  در واقع با کمک به گروه مخاطب خود کمک می‌کند که دوره سالمندی سالم و فعال‌تری را باتکیه‌بر خودمراقبتی محقق سازند.

نازنین بیات با بیان اینکه ما در معاونت فرهنگی باتوجه‌به اهمیت موضوع پزشکی خانواده و چالش‌های فرهنگی و اجرایی به این موضوع پرداخته‌ایم خاطرنشان کرد: اهمیت خدمات پزشکی خانواده در سلامت سالمندان است؛ چراکه در صورت اجرای صحیح و کارآمد پزشکی خانواده از طریق یک فرایند منظم و جامع‌نگر خانواده سالم و همچنین سالمندی سالم به وقوع می‌پیوندد. در واقع به نظر می‌رسد یکی از حلقه‌های مفقوده برای سالمندی سالم همین پزشک خانواده است که علاوه بر توجه به درمان متمرکز بر پیشگیری و ارتقای سلامت است.

در پایان معاونت فرهنگی جهاد دانشگاهی علوم پزشکی شهید بهشتی با اشاره به اهداف خود در حوزه فرهنگ سلامت و اشاره به تجربیات خود در برگزاری اتاق فکر سلامت گفت: اینک در همین راستا در نظر داریم دبیرخانه دائم برگزاری رویدادهای پزشکی خانواده را با بهره‌گیری از حضور اساتید و متخصصان این حوزه  در جهادددانشگاهی علوم پزشکی شهید بهشتی داشته باشیم.

گفتنی است؛ در پایان این سمپوزیوم  به‌مرور تجربیات علمی و عملی جهاددانشگاهی علوم پزشکی شهید بهشتی برای ترویج فرهنگ سلامت در تمامی ابعاد پرداخته شد و اعضا آمادگی خود را برای مشارکت در اجرای این طرح اعلام کردند.