شایع‌ترین اختلالات خواب در نشست تخصصی "خواب و رؤیا"

به گزارش روابط عمومی جهاد دانشگاهی علوم پزشکی شهید بهشتی، دکتر علیرضا بهرامی رییس جهاد دانشگاهی علوم پزشکی شهید بهشتی در این همایش با اشاره به فعالیت گروه‌های پژوهشی سلامت سالمندی و سلامت روان در راستای بررسی و حل مشکلات و اختلالات این دو حوزه در سطح جامعه، عنوان کرد: مسایل و اختلالات خواب در هر دو گروه سالمندان و افراد دارای مشکلات سلامت روان یکی از شایع‌ترین اختلالات است که می‌توان با برگزاری نشست‌های مختلف و بررسی ابعاد مختلف آن، نسبت به ارایه راهکارهای کاربردی در این رابطه اقدام کرد.

وی با بیان اینکه نشست تخصصی "خواب و رویا" نیز در راستای سلسله نشست‌های سلامت روان جهاد دانشگاهی برگزار شده است، گفت: امیدوارم برگزاری این نشست‌ها در جهت حل مشکلات و اختلالات متنابه جامعه در حوزه سلامت روان و سلامت سالمندی اثربخش باشد.

دکتر بهرامی با اشاره به راه‌اندازی کلینیک سلامت روان "روئین" در جهاد دانشگاهی علوم پزشکی شهید بهشتی، تصریح کرد: در همین راستا از همکاری و حضور کارشناسان و متخصصان سلامت روان در حوزه‌های آموزشی، پژوهشی و ارایه خدمات درمانی، استقبال می‌شود.

راه‌اندازی کلینیک تخصصی خواب

فرج حسینیان معاون پژوهشی جهاد دانشگاهی علوم پزشکی شهید بهشتی نیز در این نشست با اشاره به مبحث خواب و اهمیت آن در فرایند سلامت افراد، اظهار کرد: اختلالات خواب جزو موضوعاتی است که در تمام سنین از کودکی تا سالمندی شایع بوده و نیازمند بررسی و ارایه راه‌کارهای درمانی بیشتری‌است.

 وی با اشاره به برگزاری سلسله نشست‌های تخصصی و ارایه آخرین دستاوردهای آموزشی و پژوهشی مرتبط به همت گروه پژوهشی سلامت روان جهاد دانشگاهی علوم پزشکی شهید بهشتی،  خاطرنشان کرد: برگزاری این نشست‌ها با حضور متخصصات برتر حوزه به ارایه خروجی‌های پژوهشی و مباحث درمانی منتهی می‌شود.

حسینیان در خاتمه با اشاره به برنامه جهاد دانشگاهی برای راه‌اندازی کلینیک تخصصی خواب، اظهار کرد: از متخصصان و کارشناسان حوزه سلامت روان که در موضوع خواب فعالیت می کنند برای همکاری در این کلینیک دعوت به عمل می‌آید.

تقسیم بندی ساختار خواب و شایع‌ترین اختلالات خواب

همچنین، دکتر خسرو صادق نیت حقیقی رییس مجتمع بیمارستانی امام خمینی(ره) در این نشست تخصصی ضمن تشریح و بررسی ساختار خواب، با بیان اینکه خواب به عنوان یک نیاز حیاتی در کنار سایر نیازهای حیاتی انسان قلمداد می‌شود، اظهار کرد: نتایج بررسی‌های علمی ثابت کرده که محرومیت از خواب، حیات فرد را به مخاطره می‌اندازد.

وی با اشاره به بررسی اتفاقات حین خواب برای مغز و بدن، تصریح کرد: مجهول بودن وضعیت خواب، یکی از بزرگترین چالش‌های پزشکان برای بررسی ساختار و اثرات آن تا دهه‌های اخیر بود که با پیشرفت علم بسیاری از این ابهامات روشن شد.

استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران با بیان اینکه تا مدتها تصور می شد که بدن و به ویژه مغز انسان در حین خواب وارد فاز استراحت و غیرفعال می‌شد، با رد این مساله، گفت: اتفاقا مغز یکی از فعالترین بخش‌های بدن در حین خواب بوده که وارد دوره فعال و پیچیده ای شده و تقسیم‌بندی و مراحل خاص خود را دارد.

وی با بیان اینکه طبقه‌بندی ساختار خواب به 4 یا 5 سیکل 1.5 ساعته تقسیم بندی می‌شود، اظهار کرد: هر سیکل نیز به 2 فاز REM  و NONREM تقسیم ‌می‌شود.

وی با بیان اینکه حدود 80 درصد رویاها در بخش REM اتفاق می‌افتد، اظهار کرد: اکثر اختلالات خواب به  فاز REM   اختصاص دارد.

این متخصص طب کار و فلوشیپ پزشکی خواب با اشاره به تئوری‌های مختلف مرتبط با فاز REM خواب، گفت: نقش بالای خواب REM در سرحالی بعد از بیداری و حفظ حافظه طی خواب و فلج شدن عضلات بدن در فاز REM  برخی از تئوری های مطرح این مرحله است به گونه‌ای که وجود مشکل در هر یک از این موضوعات به اختلالات متعدد خواب در افراد منتهی می‌شود.

وی با اشاره به برخی از این مسایل مرتبط با اختلالات خواب، عنوان کرد:‌ به عنوان نمونه بسیاری از نوجوانان و جوانان برای بازدهی بیشتر درسی از خواب خود کم می کنند که این مساله یک سیکل برعکس و معیوب درست می کند که در اصل منجر به کاهش بازدهی و بروز مشکلاتی دیگر برای افراد می‌شود.

وی با اشاره به مشکلات شایع سالمندان در رابطه با بی‌خوابی، عنوان کرد: بسیاری از سالمندان با افزایش سن دچار مشکلات خواب همچون دیر بخواب رفتن و بیداری‌های مکرر حین خواب می شوند که همگی آنها تا حدودی قابل درمان است. یکی دیگر از مشکلات سالمندان چرت های مکرر در طول روز است که با این وجود نیز از بی‌خوابی رنج می‌برند، دلیل آن نیز این است که در هیچ یک این خواب‌های نیمروزی به مرحله عمیق خواب وارد نشده و در اصل خواب با کیفیتی را تجربه نمی‌کنند.

دکتر صادق نیت با اشاره به تاثیر سن در تغییرات جدی ساختار خواب، گفت:‌ در هر سنی فاز REM  و NONREM وجود دارد ولی تفاوت در طول و درصد این فازهاست. به عنوان نمونه خواب عمیق با افزایش سن کاهش یافته و بیداری حین خواب با افزایش سن بیشتر می شود که بیشتر شکایت سالمندا از بی‌خوای به علت همین ویژگی است.

رییس مرکز تحقیقات اختلالات خواب شغلی با اشاره به اختلالات خواب بر اساس طبقه‌بندی‌های تخصصی مختلف، عنوان کرد: بی‌خوابی‌های مزمن، اختلالات کابوس، فلج خواب، بختک و خر و پوف برخی از شایعترین‌ اختلالات خواب است که همگی راه های درمانی مشخصی دارند.

همچنین فرزانه سادات چاووشی فلوشیپ پزشکی خواب با با اشاره به نگاه کلی به اختلالات خواب، اظهار کرد: بی‌خوابی یکی از شایعترین اختلالات خواب است و در حوزه بی‌خوابی با بیماری مزمنی روبرو هستیم که به درمان جواب می دهد ولی بیمار باید صبور باشد.

وبا بیان اینکه در خواب فقط کمیت خواب مهم نیست، گفت: کیفت خواب یکی از مباحث خیلی مهم است که برای حل اختلالات آن راهکارهای درمانی مختلفی وجود دارد.

امیر علی مازندرانی روانشناس و پژوهشگر خواب و رویا نیز با اشاره به مقدمه ای بر عصب روانشناسی خواب و رویا و نظریه های مرتبط با ماهیت و کارکرد خواب و رویا، گفت: نمی توان کسی را از رویا محروم کرد، با این حال رویای به یادمانده نماینده همه رویاها نیستند.

وی ادمه داد: کودکان زیر 9 سال رویاهای بسیار کمی را گزارش می کنند اما خوب می خوابند و سریع یاد می گیرند. رویا نداشتن در بیماران عصب شناختی و بزرگسالان عادی که رویایی را گزارش نمی کنند،  مشکلی ایجاد نمی کند.

وی ادامه داد:‌ رویا ممکن است کارکرد انطباقی نداشته باشد اما منبع بسیار با ارزشی برای درمان و خودشناسی است.

این دانش آموخته پزشکی رفتارهای خواب دانشگاه میشیگان در ادامه  به نظریه های کارکرد رویا مانند نظریه فروید ( محافظت از خواب)، نظریه یونگ ( کارکرد جبرانی رویاها)، نظریه یادگیری معکوس (کریک و میچیسون)، یادگیری مطالب غیر ضروری (پارازیت ها) و .... اشاره کرد.