چگونه از سقوط سالمندان پیشگیری کنیم؟

به گزارش روابط عمومی جهاد دانشگاهی علوم پزشکی شهید بهشتی، دکتر احمد دلبری در دومین نشست تخصصی سلامت سالمندی با موضوع "سقوط در سالمندان، پیامدها و راهکارها" که از سوی معاونت پژوهشی جهاد دانشگاهی علوم پزشکی شهید بهشتی برگزار شد، اظهار کرد: متاسفانه سالمندان در کشور ما حال خوبی ندارند و باید برای روبرو شدن با این معضل در آینده و رفاه حال و افزایش کیفیت زندگی ۸ میلیون سالمند امروز جامعه، برنامه ریزی و سیاستگذاری مناسبی داشته باشیم.

وی با اشاره به طرح پژوهشی صورت گرفته در رابطه با وضعیت سالمندان کشور، عنوان کرد: بر اساس نتایج این طرح، شهروندان سالمند به طور میانگین ۵.۵ فرزند داشتند که ۲.۲ نفر آنها حمایتگر سالمند بودند و باقی در اطراف سالمند حضور نداشتند. باید در نظر داشته باشیم که این مشکل روزبروز بدتر خواهد شد.

انتقاد از وضعیت معیشتی و پوشش بیمه ای سالمندان

این عضو هیات علمی دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی با انتقاد از وضعیت معیشتی و پوشش بیمه ای سالمندان در کشور، گفت: ما تنها تونسته ایم طول عمر و امید به زندگی افراد را زیاد کنیم، اما آیا واقعا برای افزایش کیفیت عمر و زندگی افراد کاری کرده‌ایم؟!

وی با بیان اینکه یک سوم عمر افراد در دوره بازنشستگی است، اظهار کرد: دولت و سایر موسسات و ارگان های زیربط چه برنامه ای برای افزایش کیفیت این دوره زندگی افراد جامعه دارند؟

احمد دلبری با بیان اینکه راه‌اندازی کلینیک‌های سالمندی از سال ۷۶ مصوب شده ولی هنوز اجرایی نشده است، از حذف رشته طب سالمندی در سال گذشته، انتقاد کرد و گفت: این رشته پس از کار کارشناسی گسترده تصویب شده بود که متاسفانه سال گذشته لغو و حذف شد.

سالمندی فراتر از چالش و معضل است

وی مساله سالمندی را فراتر از چالش و معضل دانست و ادامه داد: اگر به همین روال و بدون رنامه ریزی صحیح پیش برویم، روزهای سختی در پیش خواهیم داشت.

دلبری در بخش دیگر سخنان خودبا اشاره مساله "سقوط در سالمندان" و با اشاره به شیوع آن در کشور، گفت: ۳۰ درصد افراد بالای ۶۰ سال در طول سال، تجربه سقوط و زمین خوردن دارند که این آماری قابل توجه و نیازمند بررسی بیشتر است. همچنین ۲۰ درصد افرادی که زمین می‌خورند دچار شکستگی شده و از این تعداد نیز ۱۰ درصد در ماه اول و ۳۰ درصد در سال اول فوت می کنند.

۶۰ درصد علل سقوط سالمندان به عوامل محیطی برمی‌گردد
 

این عضو هیات علمی دانشگاه با اشاره به عوامل محیطی موثر در سقوط سالمندان، گفت: فاکتورهای خطر محیطی اطراف سالمند عدد قابل توجهی است، به عبارت دیگر بیش از ۵۰ تا ۶۰ درصد علل سقوط سالمندان به عوامل محیطی برمی‌گردد که بعضا به راحتی قابل اصلاح و پیشگیری است.

وی با اشاره به آمار سقوط سالمندان به علت عوامل محیطی و با تاکید بر اینکه بسیاری از این سقوط‌ها با آموزش مناسب و ایمن سازی محیط قابل پیشگیری است، گفت: بیش از ۶۰ درصد سقوط سالمندان در محیط زندگی و خانه فرد، ۱۰ درصد در محل نگهداری سالمندان و ۳۰ درصد در معابر شهری اتفاق می افتد.

شایعترین زمان‌های وقوع سقوط در سالمندان

وی با اشاره به شایعترین زمان های وقوع سقوط در سالمندان، اظهار کرد:‌بیش از ۵۰ درصد موارد سقوط در زمان تنهایی سالمند در منزل و برای انجام کارهای جزیی اتفاق افتاده که همین مساله اهمیت ایمت سازی محیط زندگی سالمند را دوچندان می‌کند.

دلبری با اشاره به راه‌پله به عنوان یکی از محیط هایی که بیشترین احتمال و موارد در آن سقوط رخ می‌دهد، اظهار کرد: ایمن سازی راه‌پله‌ها با ایجاد نورکافی و یکنواخت، ایمن‌سازی کفپوش راه‌پله، جاسازی مناسب کلید برق، تعبیه سنسور نور در راه‌پله، نصب علائم حسی قبل از ورود به پلکان در پاگردها، تعبیه میله‌های حمایتی در کنار پله در ارتفاع ۹۰ سانتی، افزایش ایمنی پله های بیرونی ساختمان به خصوص در زمستان، عرض کف پله ۳۰ سانت و حداکثر ارتفاع پله ۱۷ سانت، نصب دستگیره در طرفین پلکان و تعبیه سطح پله از جنس سخت و غیرلغزنده برخی از این راهکارهاست.

وی با اشاره به راه‌هایی برای افزایش ایمنی سرویس‌های بهداشتی و حمام، گفت: بیشترین سقوط سالمندان در این محیط رخ می دهد بنابراین می توان با استفاده از دمپایی غیرلغزنده و غیر مستعمل، عدم استفاده از وان، حذف پله و موانع داخل حمام، استفاده از دوش دستی، تعبیه سنسور حرارتی در شیر آب سرد و گرم، کف غیر لغزنده، کفپوش پلاستیکی چسبنده و مکش دار زیر دوش، تعبیه زنگ خطر و هشدار در ارتفاع ۴۰ سانتی از کف حمام، استفاده از توالت فرنگی دسته دار و با میله‌های حمایتی عمودی و افقی، حذف قفل درِ حمام یا بازشدن در از بیرون، استفاده از صندلی ثابت در حمام و غیره برخی از اقداماتی است که می‌توان برای کاهش احتمال سقوط استفاده کرد.

دلبری با اشاره با اتاق خواب استاندارد برای سالمندان نیز، تصریح کرد: استفاده از ترمز فرش، توجه به مسیر اتاق به توالت، تختخواب در ارتفاع ۴۰ تا ۴۵ سانت، نور کافی از نوع طبیعی و الکتریکی، کلید برق نزدیک در و کنار تخت، کاملا مفروش و عدم استفاده از قالیچه های لغزنده، اتاق مرتب و عاری از سیم تلفن و وسایل اضافی، اجتناب از رنگ کف و دیوار نزدیک به هم برخی از اصول اتاق استاندارد برای سالمند است.

رییس مرکز تحقیقات سالمندی با توضیح درباره سالن استاندارد سالمند به مواردی همچون اجتناب از به هم ریختگی و شلوغی، جمع بودن سیم تلفن و تلویزیون و غیره، رعایت استاندارد در اندازه آستانه در، عدم استفاده از قالیچه های لغزنده، دسترسی به تلفن، استفاده از کفش به جای جوراب و پای برهنه، نبود اختلاف ارتفاع در رمپ ورودی و خروجی ، استفاده از مبل ایمن اشاره کرد.

وی همچنین با تاکید بر مناسب و ایمن سازی آشپزخانه برای سالمندان، گفت: تمیز و خشک بودن سرامیک کف از آب و روغن، استفاده از اجاق گاز برقی یا پیلوتی، تعبیه دسته قابلمه و ظروف روی اجاق به سمت دیوار، استفاده از دستگیره اهرمی درب‌ها و شیرآب، تعبیه دستگیره های کشویی درب های کابینت و وجود سیستم اعلان حریق و کپسول آتش‌نشانی برخی از استانداردای لازم است.

دلبری در خاتمه استفاده از کفش نامناسب را از علایم خطرساز در دوره سالمندی دانست و گفت: عدم استفاده از کفش‌های پاشنه بلند و دارای کفی تخت نرم و ضخیم، استفاده از کفش‌های با کف سخت، غیرلغزند و در عین حال سبک و قابل انعطاف و استفاده از کفش‌های قابل کوچک و بزرگ شدن برخی از نکات در رابطه با کفش در دوره سالمندی است.

پیامدهای سقوط در سالمندان

همچنین دکتر مریم نیک صولت، استادیار دانشگاه علوم پزشکی ایران در این نشست تخصصی با محور"مشکلات جسمی، پیامدها و پیشگیری سقوط در سالمندان"، با اشاره به علل و ریسک فاکتورهای موثر در مساله "سقوط سالمندان"، اظهار کرد: وضعیت پزشکی فرد، بیماری‌های زمینه‌ای مانند بیماری‌های قلبی عروقی، دیابت، بی‌اختیاری ادرار، پارکینسون، مصرف و تعدد دارویی، وجود سابقه سقوط در گذشته، زن بودن، سن بالا، تنهایی و افسردگی برخی از فاکتورهایی است که به افزایش ریسک سقوط و افتادن در سالمندان منجر می‌شود.

وی با اشاره به سایر فاکتورهای موثر در مساله "سقوط سالمندان"، تصریح کرد: اختلالات ‌تعادلی و حسی مانند کاهش بینایی، ضعف عضلات، کاهش حس محیطی، تعادل به هم ریخته و  سرعت راه رفتن برخی دیگر از این فاکتورهاست که باید ضمن شناسایی افراد دارای ریسک را جهت کاهش احتمال سقوط به پزشک متخصص ارجاع داد.

وی با اشاره به علل نگرانی و اهمیت از مساله "سقوط در سالمندان"،  اظهار کرد: ایجاد عوارض جسمی مانند آسیب به سر و سایر اعضای بدن، شکستگی‌ لگن، عفونت و غیره، بروز ترس و اضطراب در فرد، اقدام سالمند به ایزوله کرد خود در خانه، افسردگی و کاهش اعتماد بنفس برخی از پیامدهای سقوط است که به کاهش کیفیت زندگی فرد منجر می شود.

این استادیار دانشگاه با اشاره به اهمیت توجه پزشکان به شناسایی افراد دارای ریسک سقوط، برخی از تست های موثر در تشخیص و شناسایی این افراد را تشریح کرد و گفت:‌ پس از شناسایی افراد دارای ریسک می توان نسبت به اعمال مداخلات لازم برای کاهش ریسک سقوط در افراد اقدام کرد.

نیک صولت در خاتمه با تاکید بر اینکه با بررسی ریسک فاکتورها و اعمال مداخلات می‌توان از سقوط سالمندان پیشگیری کرد، ادامه داد: ارزیابی وضعیت عضلانی و اسکلتی فرد و بیماری های زمینه‌ای، تست های آزمایشگاهی و سنجش سطح ویتامین D و تجویز ویتامین دی و کلسیم درصورت نیاز، مداخلاتی همچون تجویز ورزش مناسب برای تقویت تعادل، معاینات دوره ای چشم و گوش و همچنین ارایه آموزش‌های لازم برای پیشگیری از سقوط به فرد سالمند و خانواده ها در این رابطه بسیار موثر و ضروری است.

انتهای پیام