اقدام محققان کشور برای ساخت حسگر شناسایی زودرس آلزایمر

دکتر هاشم رفیعی‌تبار در گفت‌وگو با ایسنا دفتر دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی به مناسبت روز جهانی آلزایمر با اشاره به طرح تحقیقاتی گروه نانوپزشکی در دانشکده پزشکی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی در رابطه با بیماری‌ بسیار شایع آلزایمر، اظهار کرد: بر اساس تحقیقات و مطالعات صورت گرفته، مکانیزم شروع بیماری آلزایمر مشخص است، اما علت بروز آن هنوز در ابهام علمی قرار دارد. در همین راستا پروژه‌ای برای شناسایی دقیق مکانیزم و کسب دانش بروز بیماری آلزایمر تعریف شده که توسط یکی از دانشجویان گروه در حال انجام است.

مکانیزم شروع بیماری آلزایمر

وی با اشاره به نحوه بروز بیماری آلزایمر گفت: مکانیزم بیماری آلزایمر از اتصال فسفر (phosphorylation) یا مواد مغناطیسی مانند (magnetite) به پروتئین  TAU که بر روی میکروتوبول‌های اکسیون‌های سلول‌های مغزی قرار دارند، آغاز شده و با تخریب این پروتئین و در نهایت تخریب میکروتوبول‌ها به بروز آلزایمر منجر می‌شود.

وی گفت: با این حال هنوز علت تولید و اتصال فسفر به اجزای مغز بیماران آلزایمری که در تصاویر زیر به نمایش گذاشته شده است، مشخص نیست یا اینکه هنوز نمی‌دانیم که چرا بروز آلزایمر در زنان ۷۰ درصد بوده و چه چیزی در ژنتیک خانم‌ها عامل افزایش احتمال ابتلا به این بیماری است. شکل زیر نشان‌دهنده روند تخریب میکروتوبول را نشان می‌دهد.

(تصویر نشان‌دهنده روند تخریب میکروتوبول و از هم پاشیدگی آن در اثر از بین رفتن پروتئین TAU که بر روی میکروتوبول قرار داشته و نقش حفاظت سازمانی میکروتوبول را ایفا می‌کند. در اثر این تخریب دو نوع پروتئین یعنی آمیلوید بتا و نورو فیبریلاسیون بوجود می‌آیند که در تصویر زیر نشان داده شده‌اند)

    (شکل‌گیری دو پروتئین مخرب در بیماری آلزایمر که باعث بروز لکه‌های سیاه در مغز بیمار می‌شوند)

(مقایسه دو تصویر واقعی مغز سالم و مغز آلزایمر پیشرفته)

کشف چراهای بروز بیماری آلزایمر

این استاد پیشکسوت دانشگاه، با بیان اینکه در این پروژه به دنبال جواب این چراها هستیم، اظهار کرد: طبق اظهارات پروفسور راهنمای یکی از دانشجویان پزشکی ما که اکنون در امریکا مشغول گذراندن دروه تخصصی خود است، نظریه اولیه مطرح شده از طرف ما مبنی بر مدل‌سازی کامپیوتری تولید لکه‌های پروتئینی در مغز افراد مبتلا به آلزایمر جهت شناسایی مکانیزم بروز این لکه‌ها در مقیاس‌های اتمی و مولکولی که برای اولین بار از طرف ما مطرح شده است، با استقبال بسیار بالایی از سوی مراکز تحقیقاتی پزشکی این بیماری روبرو خواهد شد.

پایه‌گذار علم نانو فناوری در ایران با بیان اینکه لکه‌های ایجاد شده در مغز مبتلایان به آلزایمر توسط دستگاه MRI قابل مشاهده است، گفت: بیماری آلزایمر با تولید دو نوع پروتئین، یعنی پروتئین‌های "بتا آمیلوئید" (A β) که ناشی از تخریب غشای سلولی هستند و تشکیل رشته‌های در هم پیچیده  نوروفیبریلاسیون که ناشی از تخریب میکروتوبول‌های سلولی در مغز بیمارند، آغاز می‌شود. دانش مربوط به چگونگی و چرایی تشکیل و تجمع این مواد و تشکیل لکه‌ها در مغز مبتلایان هنوز در مراحل ابتدایی قرار دارد.

تاثیر  استفاده مستمر و طولانی‌مدت از تلفن همراه و امواج مایکرویو در بروز آلزایمر

دکتر رفیعی‌تبار استفاده مستمر و طولانی‌مدت از تلفن همراه و امواج مایکرویو را در حمله فسفر و مواد مغناطیسی به میکروتوبول سیستم مغزی و بروز بیماری آلزایمر موثر دانست و ادامه داد: حمله فسفر و مواد مغناطیسی می‌تواند منجر به تخریب غشای سلولی و همچنین منجر به باز شدن حلقه پروتئینی  TAU شده و در نهایت آغاز مراحل اولیه بیماری آلزایمر را تشکیل دهند.

وی با تاکید بر اینکه دانش مربوط به مکانیزم آغاز بیماری آلزایمر تا حدودی  بدست آمده است، اظهار کرد: بنابراین با مدلسازی پیچیده در مقیاس نانو، این مکانیزم و کشف چرایی بروز آن را می‌توان قدم به قدم کشف کرد و اقدامات موثری جهت پیشگیری از بروز بیماری آلزایمر بعمل آورد.

پیش‌بینی و پیشگیری از بروز آلزایمر هدف اصلی تحقیق حاضر

وی با بیان اینکه تاکنون تنها راه پیش روی متخصصان مهار و کنترل بیماری آلزایمر بوده است،‌ عنوان کرد: هدف اصلی ما در پروژه آلزایمر پیش‌بینی و پیشگیری این بیماری در افراد است، به عبارت دیگر می‌خواهیم حسگرها و سنسورهایی برای اندازه‌گیری این دو نوع پروتئین مخرب در مغز افراد بسازیم تا بتوان در همان مراحل اولیه بیماری و قبل از پیشرفت عارضه، بیماری را شناسایی و از گسترش بیشتر آن جلوگیری کنیم.

این عضو فرهنگستان علوم در پایان تاکید کرد: در این پروژه، پس از پیش‌بینی علت بروز این بیماری می‌توان با کمک روش‌های درمانی عمدتا غیردارویی از پیشرفت بیماری آلزایمر به درجات بالاتر پیشگیری کرد.

انتهای پیام