"نانو"، درآمدزاتر از نفت/ پیشرفت "نانو پزشکی" نیازمند عزم ملی و حمایت مسوولان

پزشکی امروز هنوز با محدودیت روبروست

به گزارش ایسنای علوم پزشکی شهید بهشتی ، دکتر رفیعی تبار - استاد دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی در این میزگرد که با حضور اساتید پزشکی در سه حیطه طب سنتی، طب رایج و پزشکی نوین برگزار شد، ضمن تشریح تاریخچه پزشکی نوین، اظهار کرد: پزشکی نوین از زمان پاستور وکوخ بر پایه  استفاده از علم بیوشیمی بنیان نهاده شد. به عبارت دیگر، طی ۱۵۰ سال گذشته پیشرفت‌های قابل توجهی درحوزه‌های مختلف تشخیص و درمان پزشکی بوقوع پیوسته، با این حال علم و فناوری پزشکی موجود هنوز با محدودیت‌های بسیار جدی روبروست.

وی که از بنیانگذاران رشته نانوعلوم و فناوری محاسباتی در انگلستان و ژاپن بوده، در ادامه تصریح کرد: نانو پزشکی (medical nanotechnology/ nanomedicine) یک حوزه علمی بین رشته‌ای است که علوم مختلف فیزیک، شیمی، مهندسی، زیست شناسی، پزشکی و سایر علوم پایه و کاربردی را در برگفته و هدف آن تشخیص و درمان بیماری‌ها از طریق کاربرد علوم و فناوری نانو است. به عبارت دیگر، هدف نهایی نانو فناوری پزشکی مخاطب قرار دادن بدن انسان در مقیاس‌های اتمی و ملکولی و ترمیم آن همانند ترمیم یک ماشین پیچیده ملکولی است.

دستاوردهای نانو پزشکی در تشخیص و درمان زودرس سرطان

وی با اشاره به کاربرد وسیع و پیشرفت‌های اساسی حوزه نوین نانو پزشکی در تشخیص و درمان بیماری‌ها در مقایسه با طب رایج، عنوان کرد: به عنوان نمونه با علم امروز پزشکی رایج نمی‌توان مکانیزم شروع، شکل گیری، رشد و تکثیر تومورهای سرطانی را بطور بنیادی و در مقیاس‌های مولکولی و زیرمولکولی بررسی و تجزیه و تحلیل کرد. این امر بویژه در مورد پیدایش و درمان بموقع  پدیده خطرناک متاستاز(پخش غیرقابل کنترل سلول‌های سرطانی) صادق است. در حالیکه با نانو پزشکی با دقت بالایی می‌توان این فرایندها را بطور بنیادی بررسی و نهایتا تحت کنترل دقیق درآورد. یا مثلا در مقیاس تک سلولی، طب معمولی اساسا به هیچ وجه قادر به تشخیص افت و خیزها و اختلالات تخریب کننده سلول‌ها و بیومولکول‌ها نبوده و نمی‌تواند تک سلول‌ها (و حتی چند صد هزار سلول) تخریب شده و سرطانی شده را به موقع  و بدون آسیب رساندن جدی به سلول های سالم جانبی  از بین ببرد، در حالیکه این امر در نانوپزشکی و در مقیاس نانو  قابل تحقق است و یکی از زیر مجموعه‌های درخشان علم نانو پزشکی در حوزه تشخیص و درمان زودرس عارضه‌هایی از قبیل سرطان است.

کربرد نانوبیوحسگرها برای غربال و تهاجم سلول‌های سرطانی

وی با بیان اینکه در روش‌های رایج درمان سرطان اغلب از ترکیب پرتو درمانی و شیمی درمانی استفاده می‌شود، گفت: طی این پروسه درمانی تمامی سلول‌ها چه سالم و چه سرطانی، چه در بافت سرطانی و چه در بافت غیرسرطانی، مورد تهاجم گسترده با پرتوهای انرژی بالا (نظیر پرتوهای ایکس یا گاما) قرار می‌گیرند و گاها بسیاری از سلول‌های سرطانی نشده، به خصوص در سرطان پستان، دچار عوارض جانبی از جمله سرطان ثانوی می‌شوند، در حالیکه در نانوپزشکی با استفاده از پروتکل‌ها و نانوبیوحسگرهای فوق حساس می‌توان تنها سلول‌های سرطانی راغربال و مورد تهاجم قرار داد.

نانوپزشکی بیماری را از بنیاد ریشه کن می‌کند

به گفته وی، در نانو پزشکی، ریشه‌های مولکولی، اتمی و زیراتمی بیماری ها و عارضه های مشاهده پذیر کشف می‌شوند، حتی در سطح ژن ها در مولکول حیاتی DNA و در همان سطوح و مقیاس‌ها عوامل بروز بیماری‌ها سرکوب  میشوند. در حقیقت با استفاده از نانو فناوری پزشکی بیماری‌ها در بنیاد خود ریشه‌کن می‌شوند، در صورتیکه طب رایج اساسا فقط به مهار کردن عارضه می‌پردازد و قادر به درمان انتخابی عوامل سرطان‌زا نیست. در طب فعلی حتی در بهترین بیمارستان‌های دنیا نیز فعلا نمی‌توانید برای درمان بیماری‌های صعب العلاج، تک سلول‌های درگیر در این بیماری‌ها را مخاطب قرار دهید، بلکه یک تومور که داری میلیاردها سلول است را در مقیاس خود تومور مورد حمله قرار می‌دهید که نه تنها آن را به صورت کامل نابود نمی‌کند بلکه به سلول‌های سالم جانبی نیز آسیب‌های جدی وارد می‌کند.

وی با اشاره به سایر مزایای طب نوین متکی بر نانو پزشکی، عنوان کرد: با ابزار طب نوین می‌توان از بین تمام سلول‌های موجود در بدن، بیو مارکرهای سلول‌های سرطانی را به‌مثابه سیگنال (نظیر سیگنال‌های یک رادار) دریافت کرده و آنها را مورد  شناسائی و هدف قرار داد.

پاسخ "نانو" به تمام چراهای عالم پزشکی

رفیعی تبار با بیان اینکه با کمک علوم نانو می‌توان به تمامی چراهای عالم پزشکی پاسخ داد، گفت: این در حالیست که طب سنتی امکان ندارد بتواند به شما پاسخ چرایی پیدایش اولیه بیماری آلزایمر و یا بسیاری از بیماری‌های مغزی از قبیل صرع، بیماری پارکینسون و بیماری هانتیتون را بدهد، هرچقدر هم رژیم غذائی مناسب و فعالیت ورزشی را دنبال کرده باشید،  مکانیزم و شرایط اولیه بیماری آلزایمر یا پارکینسون در مغز شما بروز می کند. تنها با رعایت اصول پیشگیری می‌توان از بروز بیماری‌ها جلوگیری کرد و برای پیشگیری نیز اول باید پیش بینی و برای پیش بینی اول باید یک مدل محاسباتی پیچیده را طراحی کرد.

علوم همگرا و طراحی سیستم‌هایی پیشرفته‌تر از انسان در آینده

این استاد دانشگاه در ادامه با اشاره به حرکت علوم در تمامی عرصه‌ها به سمت همگرایی، عنوان کرد: در آینده با کمک علوم همگرا قادر به طراحی سیستم‌هایی بسیار پیشرفته‌تر از انسان‌ها خواهیم بود. البته این به معنای دخالت در امر خلقت نیست تنها می‌خواهیم مفهوم، چگونگی و چرایی قوانین بکار رفته در شرایط خلقت را بررسی کنیم، هدف دانش، کشف چراهاست و پاسخ  به این چراها تنها با علوم نانو و در سطوح مولکولی واتمی داده می‌شود.

وی با تاکید بر اینکه طب سنتی و حتی پزشکی رایج قادر نیست پاسخ بسیاری از چراهای پزشکی را بدهد، عنوان کرد: به عنوان نمونه نمی‌توان از طب موجود توقع داشت که بتواند پاسخ دقیقی برای علل بروز علایم اولیه شروع بیماری آلزایمر داشته باشد. همین علایم در مغز فردی که شیشه مصرف می‌کند نیز ایجاد می‌شود و علم نانو می‌داند که چه مکانیزم‌هایی در آن دخیل بوده و کدام ذرات مغناطیسی با حمله به میکرو توبول‌های سلول‌های عصبی باعث بروز این علایم می‌شوند.

وی در این رابطه به پروژه بزرگ "ژنوم انسانی" با کمک همگرایی علوم اشاره کرد و گفت: بر اساس نتایج این طرح مشخص شده که انسان‌ها به جای ۹۰ هزار ژن ۳۰ هزار ژن دارند و بسیاری از این ژن‌ها با سایر مخلوقات همچون زنبورعسل مشترک است.

بررسی علل دقیق بروز بیماری با طراحی مدل‌های نانو

این متخصص علوم نانو در بخش بایدها و نبایدهای طب نوین در حوزه پیشگیری، با بیان اینکه برای پیشگیری از بروز بیماری نیازمند بررسی علل بیماری و پیش بینی چرایی بروز آن و در نهایت طراحی مدل‌های پیچیده نانو محاسباتی هستیم، گفت: با کمک علوم همگرا و طراحی مدل‌های نانو می‌توان علل دقیق بروز بیماری‌ها را بررسی و در نهایت بهترین روش درمانی ممکن را برای آن پیشنهاد و ارایه کرد. این در حالیست که متاسفانه امروز در کشور ما برای بیشتر امور پزشکی و درمانی و حتی در حیطه تولید دارو از روش مهلک خطا و آزمون استفاده می‌شود.   

جای خالی علل بروز نازایی در علم امروز پزشکی

وی در ادامه با بیان اینکه علم امروز پزشکی توضیح دقیقی در رابطه با علل مساله ساده‌ای مثل نازایی ندارد، گفت: اگر مشکل از طرف مرد باشد آن را به نارسایی در دینامیک اسپرم و اگر از طرف زن باشد به مشکل در فعالیت تخمدان نسبت می دهند. این درحالیست که طب سنتی و یا طب رایج هیچ پاسخی برای علت نارسایی دینامیک اسپرم و عدم حرکت آن به سمت تخمدان نداشته و تنها یک سری دارو برای کنترل آن پیشنهاد می‌کند ولی نمی‌تواند مکانیزم‌های دخیل در این مشکلات را کشف و بررسی کند.

وی با اشاره به اصول و فلسفه علوم نانو، عنوان کرد: دانشمندان این علوم نوین معتقدند که باید پیش از انجام هرکاری برای آن مدلی داشته باشیم. به عنوان نمونه اگر برای اقتصاد کشورمان یک مدل محاسباتی پیچیده برای پیش بینی شرایط داشتیم به این وضع اسفناک اقتصادی فعلی مبتلا نمی شدیم.

علوم نانو در پیشگیری از بروز بیماری‌ها

این استاد پیشکسوت دانشگاه با تاکید مجدد بر اینکه باید برای پیشگیری از بروز بیماری از علوم نانو استفاده کرد، گفت: علوم امروز به صورت منفک از هم پاسخگوی چرایی و علل موضوعات و مشکلات نیستند، بلکه علوم مختلف در ۴ حوزه "علوم و فناوری اطلاعات"، "علوم و فناوری بیوتکنولوژی"، "علوم و فناوری نانو" و "علوم و فناوری عصب شناسی مغز" باید باهم متحد و همگرا شده تا بتوانند پاسخ تمامی چراهای عالم را کشف و بررسی کنند.

وی با اشاره به تحصیل در رشته فیزیک ذرات بنیادی، تصریح کرد: اگرچه فیزیک بنیادی خوانده ام ولی در دانشکده پزشکی فعالیت می کنم و این یعنی همگرایی و اتحاد علوم مختلف برای کشف و بررسی علل و مشکلات موجود در حوزه پزشکی و یا هر حوزه مرتبط دیگر. به عنوان نمونه ما با همکاری دانشمندان علوم نورو و مغز و اعصاب می‌توانیم علل ترشح بیش از اندازه دوپامین در مغز و در پی آن بروز بیماری آلزایمر و چندین مشکل دیگر را تشریح کنیم.   

اتحاد طب سنتی، رایج و نوین به دستاوردهای مثبتی در علوم پزشکی می‌انجامد

وی با بیان اینکه طب سنتی، رایج و نوین می توانند باهم متحد شده و در جهت پیشگیری، تشخیص و درمان بیماری‌ها اقدامات مثبت و موثری انجام دهند، اظهار کرد: پزشکی حاصل از این اتحاد و همکاری بسیار موثر و مفید خواهد بود. به عنوان نمونه طب سنتی برای تغذیه، سبک زندگی سالم و افزایش طول عمر توصیه های موثری دارد ولی نمی‌تواند علل اصلی موثر در این عوامل را کشف کند. در حالیکه با همگرایی علوم در مقیاس نانو (فارغ از درستی فلسفه کار و اخلاقیات) می‌توان طول عمر بشر را تا ۱۵۰ سال افزایش داد، چراکه عوامل موثر در طول عمر بشر شناسایی شده و قابل بازتولید است.

مهم‌ترین عامل افزایش آمار سرطان در کشور

وی با بیان اینکه آمار برخی بیماری‌ها از جمله سرطان های سینه و دهانه رحم در کشور بسیار گسترده شده است، عنوان کرد: وجود انواع امواج و  پارازیت های میکرو ویو در کشور از مهم‌ترین دلایل افزایش آمار این بیماری‌هاست که بارها این مساله به مسوولان وزارتخانه اعلام شده ولی متاسفانه کسی گوش نمی‌کند.

لزوم تشریح علمی مضرات مواد مخدر صنعتی در صدا و سیما

وی افزود: به عنوان نمونه بارها خواسته ایم به صورت علمی و با ترسیم مدل های محاسباتی دقیق، مضرات مصرف مواد مخدر صنعتی دست ساز مانند هرویین و شیشه را از طریق رسانه ها و صدا و سیما برای مردم تشریح کنیم ولی اجازه این کار به ما داده نشد و این نوع آگاه سازی‌ها را عاملی برای ایجاد ترس و کابوس در بین عموم جامعه می‌دانند. در حالیکه مردم عاقلند و این آگاه‌سازی‌ها و اطلاع رسانی‌های علمی مطمئنا در کاهش آمار مصرف مواد مخدر تاثیر بسزایی خواهد داشت.  

وی با بیان اینکه جامعه ما به سانسور علاقه دارد، گفت: متاسفانه برخی مسئولین فکر می‌کنند که با سانسور همه مشکلات برطرف می‌شود، در حالیکه مطمئنا سانسور چاره کار نیست.

این استاد پیشکسوت دانشگاه با بیان اینکه طب معمولی به تنهایی قادر به پاسخگویی علل بروز بیماری‌هایی مانند آلزایمر، پارکینسون و غیره نیست، گفت: اگر هم پاسخی داشته باشد در حد پدیده و ارایه آمار و ارقام است نه پاسخ به چرایی‌ها. به عنوان نمونه بروز آلزایمر در زنان حدود ۷۰ درصد و در مردان ۳۰ درصد است که تنها با کمک علوم همگرا می‌توان پاسخ چرایی آن را مطرح و بهترین راهکار برای درمان قطعی آن را ارایه کرد.

چگونه می‌توان بهترین راهکار درمانی را ارایه کرد

به گفته این استاد پیشکسوت دانشگاه، ترکیبی از طب سنتی، طب نانو و طب رایج می تواند پاسخ درستی برای علت بروز این مسایل در جامعه ارایه و بهترین راهکار را برای حل مشکل و درمان این قبیل بیماری‌ها را پیشنهاد کند.

این عضو فرهنگستان علوم با بیان اینکه برای پیشگیری از شیوع بیماری‌ها در جامعه باید با ترسیم مدل‌های نانو محاسباتی،  اول مسایل را پیش بینی کرد، افزود: به عنوان نمونه زمانیکه بحث تولید یا واردات بنزین یورو ۴ مطرح می شود، باید ابتدا محاسبه شود که این بنزین از چه موادی تشکیل شده و با استنشاق سوخت آن چه اتفاقی در مغز و بدن انسان رخ می دهد تا بتوان از این طریق به صرفه‌ترین تصمیمات را اتخاذ کرد.

پیشرفت علم نانو در کشور درآمدزایی بالایی دارد

وی با بیان اینکه پیشرفت علم نانو در کشور درآمد بالایی به دنبال خواهد داشت، افزود: باید شرایط و امکانات لازم برای پیشرفت علوم در کشور فراهم شود؛  چراکه در دنیای امروز وابستگی به اقتصاد نفتی و برخی صادرات جزیی دیگر مشکلی را حل نمی‌کند.

رفیعی‌تبار با بیان اینکه نباید تنها به علم گذشتگان طب کشور مانند ابوعلی سینا و یا ابوریحان اکتفا کنیم، گفت: طی دوران رنسانس در اروپا، کشورهای اسلامی درگیر فقه اسلامی و دنیای آخر بوده و علم در این کشورها رشد چندانی نداشت، تنها برخی افراد ستاره‌شناسی می‌کردند که آنها  را هم ایزوله می‌کردند.

وضعیت تحقیقات و انتشار مقالات علمی در کشور

این متخصص نانو محاسباتی، با اشاره به وضعیت تحقیقات و انتشار مقالات علمی در کشور، عنوان کرد: متاسفانه آنگونه که باید به انتشار مقالات علمی در ژورنال‌های معتبر و ارجاع مقالات توجه نمی‌شود، در حالیکه هزینه پژوهش و چاپ مقاله علمی در کشور ما بالا نیست. تنها مساله مورد نیاز و با اهمیت دوراندیشی است که متاسفانه توجهی به آن نمی‌شود.

رد مکرر پیشنهاد تجمیع دانشمندان کشور برای حل مسایل اساسی

وی با اشاره به برخی از چالش‌های پیشرفت علمی کشور، با بیان اینکه پیشنهادات متعددی به متولیان امر تحقیقات در کشور ارایه شده، گفت: بارها به ستاد توسعه نانوتکنولوژی در ایران پیشنهاد شده تا دانشمندان را جمع کرده و با تامین نیازهای اولیه مثل مسکن و هزینه زندگی، پروژه‌های بلند مدت مرتبط با مسایل اساسی کشور را به آنان واگذار کند، ولی متاسفانه این امر تا به امروز محقق نشده است.

رفیعی‌تبار شیوع گسترده سرطان در کشور را یکی از مسایل مهم حوزه سلامت کشور عنوان کرد و گفت: امروز نوروساینس در پی کشف راهکاری برای درمان تومورهای مغزی است، همچنین  پژوهشگاه ابن سینا در راستای دارو رسانی هدفمند در سرطان‌ها کارهای بزرگی انجام داده ولی متاسفانه با مشکل کمبود مواد و تحریم مواجه شده‌اند.

ضرورت تعاملات بین‌المللی برای تحقق پروژه‌های علمی

وی با تاکید بر ضرورت تعاملات بین‌المللی برای تحقق پروژه‌های علمی، عنوان کرد: باید پروژه‌هایی تعریف کرده و تولیداتی داشته باشیم که تمام جهان را به آن وابسته کنیم. به عنوان نمونه الان بسیاری از کشورها به فولاد ما نیاز داشته و به همین دلیل نگران تحریم‌ها هستند.

لزوم برنامه‌ریزی صحیح برای آموزش دانشجویان پزشکی در بخش بالین

وی با اشاره به برخی تبلیغات اغراق آمیز در جامعه، اظهار کرد: من به پزشکی ایران اعتقاد بالایی دارم، دانشجویان پزشکی با رتبه‌های تک رقمی استعداد بالایی داشته و بسیار باهوشند. با این حال متاسفانه در بخش بالین و بیمارستان‌ها برنامه درستی برای پژوهش و آموزش دانشجویان تهیه نشده است.

مضرات سونوگرافی دائم برای مادران باردار

رفیعی تبار با اشاره به کاربرد و ابزار پزشکی رایج در حوزه تشخیص بیماریها، تصریح کرد: بحث تشخیص دو جنبه دارد یکی ابزار تشخیص و دیگری فردی که از این ابزار کسب اطلاعات کرده و آن را تفسیر کرده و گزارش می دهد. کشور ما متاسفانه در هر دو حوزه مشکل دارد، هم ابزار تشخیص نسبتا  قدیمی هستند و هم کارشناسان تفسیر و ارایه گزارش به پزشک همیشه کار خود را با دقت و به درستی انجام نداده و باعث صدمه زدن به بیمار می شوند. به عنوان نمونه از دستگاه های ساده ای مثل سونوگرافی و یا ام آر آی هم به درستی استفاده نمی شود و متاسفانه در ایران بین خانم های باردار مد شده که چندین بار برای سونو به پزشک مراجعه می کنند غافل از اینکه  آنها امواج سونوگرافی، یا اموجی بسیار قوی در حد امواج الکترومغناطیسی را از طریق سونوگرافی دریافت می‌کنند که می‌تواند برای جنین در حال شگل گیری و رشد مضر باشد.

برخی رادیولوژیست‌ها با گزارش اشتباه باعث بروز خطاهای پزشکی میشوند

وی با انتقاد نسبت به فرسودگی دستگاه‌ها و عدم آموزش کافی برخی رادیولوژیست‌ها و پاتولوژیست‌ها، اظهار کرد: رایولوژیست‌ها برای کار با دستگاه‌های مختلف و ارایه گزارش بیماری نقشی اساسی دارند، ولی متاسفانه گاها به درستی آموزش ندیده و با گزارش اشتباه باعث بروز خطاهای پزشکی می‌شوند. یا مثلا در پاتولوژی که علمی بسیار دقیق است گاها به دلیل فرسودگی و قدیمی بودن دستگاه‌ها گزارشات اشتباهی به پزشک ارایه شده که در نهایت به بیمار آسیب وارد می‌کند. اینها مسائلی است که گاها در حیطه تشخیصی پزشکی رایج به وقوع پیوسته و مشکلاتی به دنبال آورده‌اند.

استفاده از ابزار تشخیصی دقیق نانوتکنولوژی در اولویت دولت باشد

وی با اشاره به پیشرفت‌های علوم نانو در حیطه تشخیص، عنوان کرد: ابزار تشخیص نانوتکنولوژی فوق‌العاده دقیق و به روز هستند، بنابراین دولت باید استفاده از این ابزار را برای کاهش خطاهای پزشکی و درمان دقیق و به صرفه در اولویت و استفاده بالینی گسترده قرار دهد.

طراحی پروتزهای شبکیه برای بازیابی بینایی

رفیعی تبار با اشاره به تولید ابزار بسیار دقیق پزشکی با استفاده از نانوتکنولوژی، مطرح کرد: امروز در آمریکا ایمپلنتی تولید شده که از سقف دهان وارد بخش هیپوکمپوس شده و با تحریک سلول‌های مغزی از کارافتاده و فعال کردن آنها باعث افزایش حافظه افراد می‌شود. یا مثلا در همین دانشکده پزشکی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، تیم تحقیقاتی ما طراحی کامپیوتری و ساخت آزمایشگاهی یک نوع پروتز شبکیه را شروع کرده‌ایم که حدود ۵۰ درصد نابینایی افراد را می‌تواند درمان کند.

انتقاد از عدم رعایت اصول اولیه برای ساخت آزمایشگاه‌ها

وی با انتقاد از عدم رعایت اصول اولیه برای ساخت آزمایشگاه‌ها و همچنین اصول ایمنی کار در مراکز "ام آر آی" و رادیولوژی، اظهار کرد: اکثر آزمایشگاه‌های ما در ابتدا در ساختمان‌های مورد استفاده به عنوان منازل مسکونی بپا شدند و بعدا برای استفاده به عنوان آزمایشگاه کاربری تغییراتی یافتند. به عنوان نمونه مراکز "ام آر آی" باید برای مراقبت از تابش‌های مغناطیسی مجهز باشند ولی در اکثر مواقع این مسایل و نوسازی تجهیزات رعایت نمی‌شوند که عوارض زیادی به دنبال دارد. یا به عنوان نمونه انجام تصویربرداری‌های پزشکی پروتکل‌های خاص خودش را دارد و باید در فواصل معین و مشخصی انجام شود که گاها نه توسط پزشک و نه توسط بیمار این مساله رعایت نمی‌شود.

آینده روشن پزشکی در حوزه نانو 

وی در ادامه با بیان اینکه آینده پزشکی در حوزه نانو بسیار روشن و امیدوارکننده است، تصریح کرد: نانوتکنولوژی کشور از دوره ریاست جمهوری آقای خاتمی شروع شد و تا به امروز پیشرفت‌های زیادی داشته؛ به عنوان نمونه در حیطه تشخیص سرطان حسگرهای ابتدائی ساخته شده که در تشخیص و درمان سرطان کاربرد بالائی خواهند داشت ولی در حال حاضر در مرحله آزمایشگاهی هستند.

رفیعی‌تبار با انتقاد از عدم ورود تحقیقات حوزه پزشکی در حوزه بالین و کلینیکال، گفت: این مساله نیز همانند فعالیت و نتایج کارهای دانشگاهی است که سیستم درستی برای ثبت و سند کردن آن تدوین نشده است. عدم وجود رابطه بین پژوهش و فعالیت بالینی تماما مسایلی هستند که پیشرفت علم پزشکی کشور را با اختلالاتی روبرو کرده است. به عنوان نمونه برخی شرکت‌های داروسازی معروف محلی بسیار مناسب برای داروسازی هستند و داروهای خوبی نیز تولید می‌کنند،  ولی اطلاع ندارم که  با بخش پژوهش‌های دارویی ما تماسی داشته باشند.

وی با اشاره به تلاش دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی برای برقراری ارتباط بین علوم پایه و بالینی، تصریح کرد: این مشکل با فرهنگ عمومی ما در ارتباط است به گونه ای که متاسفانه در هیچ زمینه‌ای نمی‌توانیم کار گروهی موفق را به سرانجام برسانیم و این جدایی و تفرقه جزو فرهنگ ما شده است. باهم کار می‌کنیم بعد از دو ماه جدا شده و کار نصفه و نیمه باقی می‌ماند.

وی با بیان اینکه ارتباط و تعامل بین طب سنتی و پزشکی نوین اثرات مثبت و موثری به دنبال خواهد داشت، گفت: به عنوان نمونه می توان با این همکاری چرایی تاثیرات تغذیه سنتی بر سلامتی افراد را بررسی و نتایج آن را در علوم نوین و طب رایج به کار گرفت. یا مثلا بنده شخصا علاقه دارم بدانم که چرا ترکیب فلفل سیاه و زردچوبه برای درمان بسیاری از بیماری‌ها مفید است، یا چرا در هند به دلیل مصرف ادویه‌جات تا این میزان آمار سرطان پایین است. یا مثلا چرا ژاپنی‌ها به دلیل تغذیه مداوم غذاهای دریایی یک سری از بیماری‌های قلبی را نمی‌گیرند. کشف این چراها در درمان و پیشگیری بسیار موثر است.

ضرورت همگرایی علوم برای پاسخ به چراهای عالم پزشکی

این استاد دانشگاه با تاکید بر ضرورت همگرایی علوم برای پاسخ به چراهای عالم پزشکی، تصریح کرد: به عبارت دیگر تشخیص و درمان بیماری‌ها مساله‌ای منفرد و منحصر به یک حوزه خاص نیست، بلکه همکاری مشترک بین گروه‌های علمی مختلف از پزشکی گذشته و نوین را می‌طلبد که این همگرایی و اتحاد با ابتکار و همکاری متولیان و دانشگاه‌ها محقق می‌شود.

رفیعی‌تبار با بیان اینکه علم نانو در سراسر جهان علم جدیدی است، گفت: نانوتکنولوژی در همین مدت کوتاه در ایران دستاوردهای مثبتی داشته، به عنوان نمونه محصولات جدیدی در حیطه سنسورها به خصوص  بیوحسگرها و همچنین محصولاتی در رابطه با تشخیص دیابت طراحی شده که به زودی وارد بازار بالینی خواهند شد. البته در حوزه نانوپزشکی اولویت‌هایی همچون بیماری ام اس و آلزایمر تعیین شده که بیشتر فعالیت‌ها بروی آن متمرکز است.

انتقاد از نحوه پذیرش دانشجو در دانشگاه‌های کشور

این عضو فرهنگستان علوم کشور در بخشی از این میزگرد با انتقاد از نحوه پذیرش دانشجو در دانشگاه‌های کشور، عنوان کرد: متولیان امر برنامه‌ریزی صحیح و پیش بینی درستی در زمینه پذیرش دانشجو ندارند. در آزمون سراسری امسال حدود ۷۶ تا ۸۰ درصد شرکت کنندگان در گروه علوم تجربی بودند که این مساله به عنوان یک چالش درفرهنگستان علوم بررسی شد. با این روال، ریاضیات و یا برخی رشته‌های ضروری دیگر مانند زبان‌های خارجی به زودی با بحران خالی ماندن صندلی دانشگاهی روبرو شده و نیروهای مورد نظر در رشته‌های مهندسی تربیت نمی‌شوند.

رفیعی تبار با اشاره به گزارشی که چند سال پیش با عنوان"ظهور بازار هزار میلیارد دلاری فناوری نانو" منتشر شد، عنوان کرد: ویژگی مهم نانو بیمار و بیماری محور بودن آن است. این گزارش چند سال گذشته توسط سازمان بهداشت آمریکا اعلام و توسط وزارت بهداشت نیز ارایه شد. در این گزارش مطرح شده که بازار هزار میلیارد دلاری نانو تا سال ۲۰۲۰ محقق می‌شود. در آن زمان گفتیم اگر ایران بتواند حتی یک درصد از این بازار را بگیرد چیزی حدود درآمد نفت ما خواهد بود. این بازار در کنار پتانسیل بالای درآمدزایی، برای ارتقای سطح سلامت جامعه نیز بسیار با اهمیت است.

تشخیص به موقع و درمان اکثر سرطان‌ها با کمک نانوتکنولوژی

وی با بیان اینکه بیش از ۲۰۲ نوع سرطان داریم که به گفته سرطان شناسان تنها ۱۲ نوع آن صعب العلاج هستند، افزود: با کمک نانوتکنولوژی می‌توان اکثر این سرطان‌ها را به موقع تشخیص داده و برای درمان آن اقدام کرد. بنابراین توسعه و ترویج علوم نانو در کشور یک ضرورت و نیازمند عزم ملی است.

تقویت و پیشرفت نانو پزشکی نیازمند عزم  ملی و حمایت مسوولان 

وی با بیان اینکه اگر جریانی مورد توافق مسوولان باشد، به خوبی رشد می یابد، گفت: نانوفناوری با حمایت و پشتیبانی دولت آقای خاتمی رییس جمهور وقت، وارد ایران شد. امروز نیز برای تقویت و پیشرفت نانو پزشکی و ورود آن به بخش بالینی، نیازمند عزم ملی و حمایت مسوولان هستیم.

هنوز اولویت‌های کشور در حوزه علوم و تکنولوژی به درستی تعیین نشده است

رفیعی‌تبار در پایان صحبت‌هایش با تاکید بر ضرورت تقویت علوم نانو در کشور، تصریح کرد: بیشتر کشورهای منطقه از جمله قطر و دبی نسبت به راه‌اندازی این علوم اقدام کرده‌اند چراکه می‌دانند آینده علم دنیا حول این چند رشته می‌چرخد. بنابراین اولویت‌ها در کشور ما نیز باید هرچه سریع‌تر تعیین و در رابطه با تقویت و توسعه آنها تصمیم‌سازی شود؛  این در حالیست که متاسفانه هنوز اولویت‌های کشور در حوزه علوم و تکنولوژی به درستی تعیین و تعریف نشده است.

انتهای پیام