راهکارهایی برای تقویت تاب‌آوری در برابر مشکلات زندگی

رامونا شاملی در گفت‌وگو با ایسنا جهاد دانشگاهی علوم پزشکی شهید بهشتی، به مناسبت هفته سلامت روان با اشاره به نامگذاری یکی از روزهای هفته سلامت روان با عنوان تاب‌آوری جوانان، نوجوانان و سلامت روان، اظهار کرد: با توجه به نقش قشر جوان و نوجوان جامعه در میزان بهره‌­وری، کارآمدی و توسعه یک جامعه، توجه به سلامت روان و در نتیجه میزان تاب‌­آوری آنها در برابر مشکلات زندگی از اهمیت بالایی برخوردار است.

وی با بیان اینکه شروع اختلالات روانی در دوران نوجوانی سطح عملکرد افراد را در ادامه زندگی کاهش می‌دهند، گفت: همین امر دستیابی به سلامت روان در دوران بزرگسالی را دشوارتر می‌سازد، در حالیکه با پرداختن به مقوله تاب‌­آوری در سطح فردی، خانواده، مدرسه، دانشگاه و محیط کار می­‌توان ضربه‌­گیرهایی فراهم ساخت تا از افراد در برابر فشارهای زندگی حفاظت کرده و سلامت روان و در نتیجه سطح عملکرد بهینه افراد را در طول زندگی حفظ کرد.

این کارشناس سلامت روان جهاد دانشگاهی علوم پزشکی شهید بهشتی با بیان اینکه سازمان جهانی بهداشت (WHO) در سال­ 2018، با انتشار بیانیه‌ای لزوم ایجاد جوامع تاب‌­آور و محیط­‌های حمایتی برای سلامت جامعه و بهزیستی افراد را یکی از اولویت‌­های خود تا سال 2020 تعیین کرد، ادامه داد: در این بیانیه آمده است که تاب‌­آوری عنصری کلیدی در دستیابی به اهداف توسعه پایدار است. لذا، توجه به حیطه تاب‌آوری و لزوم مداخلات پیشگیرانه جهت پرورش کودکان، نوجوانان و جوانان سال‌م­تر و کارآمدتر ضروری به نظر میرسد.

شاملی با اشاره به تعریف انجمن روان­شناسی آمریکا (APA) از مساله تاب‌­آوری، گفت: تاب‌آوری همان فرآیند و برون‌داد انطباق موفقیت‌­آمیز با تجربیات چالش‌­برانگیز زندگی، به ­ویژه از طریق انعطاف‌­پذیری ذهنی، هیجانی، رفتاری و سازگار با مقتضیات بیرونی و درونی است.

این مشاور روانشناسی با اشاره به تحقیقات صورت گرفته در زمینه تاب‌­آوری در سطح جهان و همینطور ایران، گفت: شایستگی اجتماعی، مهارت‌­های مشکل گشایی، خوش­‌بینی و مثبت اندیشی، استقلال، مراقبت از خود و برقراری ارتباطات حمایتی، حس هدفمندی، اعتماد به نفس و عزت نفس، احساس کفایت، احساس داشتن یک پایگاه ایمن و یافتن معنا در زندگی برخی از  ویژگی‌های ا فرد تاب‌­آور محسوب می‌شوند.

وی با بیان اینکه ارزش‌­ها و هنجارهای رفتاری از طریق شرایط خانوادگی، مدرسه و محیط فرهنگی، درخواست‌ها،ممنوعیت‌ها و الگوها به کودکان منتقل می‌شود، عنوان کرد: بیتردید فرهنگ و جامعه ای که کودک در آن بزرگ می­‌شود، بر رشد عاطفی، اجتماعی و رفتاری او تأثیرگذار است و در این رابطه می توان از انتظارات مثبت، پیوندهای مهربانانه، مشارکت معنادار و محیط اجتماعی و فرهنگی به عنوان برخی از ویژگی محیط­‌های تاب­‌آور مانند خانواده، مدرسه و جامعه اشاره کرد.

به گفته وی، ارائۀ راهنمایی، انگیزش، باورهای مثبت و منفی، شناسایی نقاط مثبت و منفی، ترسیم افق و آینده روشن برخی از انتظارات مثبت محیط های تاب آور بوده و در رابطه با پیوندهای مهربانانه می‌توان به حمایت بی‌­چشمداشت، دلسوزی، شنیدن و درک کردن، اعتماد و ایمنی، روش­‌های محبت­‌آمیز در برخورد با رفتارهای نامناسب، تقویت مثبت (توجه و تحسین) و حذف هر عاملی که باعث بدرفتاری می­‌شود، اشاره کرد.

این روانشناس عمومی در خاتمه با اشاره به مشارکت معنادار و محیط اجتماعی و فرهنگی به عنوان سایر ویژگی های محیط‌های تاب آور، تصریح کرد: پذیرش و گنجایش فرد، مسئولیت­‌دهی، فرصت­‌هایی برای مشارکت، فرصت­‌هایی برای رقابت اجتماعی و حل مسئله برخی از معیارهای مشارکت معنادار بوده و محیط‌های غنی و بدور از خشونت، کنترل مواد مخدر و در دسترس نبودن آن، تعادل معیارهای رفتار جنسی، ارزیابی نقش همسالان و تنوع قومی در شناسایی تفاوت­‌های رفتاری به عنوان اختلالات رفتاری برخی از ویژگی‌های محیط اجتماعی و فرهنگی است.

انتهای پیام